TS Hoàng Ngọc Vinh, nguyên Vụ trưởng vụ Giáo dục Chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT, cho hay, xét tuyển sinh đại học bằng học bạ dễ tiêu cực, bởi dễ có tình trạng “chạy điểm” và như vậy dẫn đến hệ quả không công bằng giữa thí sinh khi đánh giá học bạ không chuẩn.

“Học bạ có thể xem là một trong các căn cứ hồ sơ học tập ghi nhận thành tích trong quá trình học tập qua đánh giá. Đánh giá qua hồ sơ học tập mới đánh giá được năng lực khách quan qua quá trình… Nếu hồ sơ học lực hay học bạ thể hiện sự đánh giá khách quan, tin cậy trong giáo dục phổ thông có thể xem là tốt hơn qua đánh giá một kỳ thi vốn mang yếu tố may rủi…

Nhưng điều đáng nói là văn hoá cảm tính “thương học trò” và bệnh thành tích khiến học bạ ở Việt Nam mất đi giá trị và ý nghĩa của nó... Do đó, trong bối cảnh hiện nay, một số trường đại học lựa chọn cách làm bỏ xét tuyển sinh đại học bằng học bạ là phù hợp và cũng là cách thể hiện đẳng cấp chất lượng của nhà trường... 

Để tốt nhất cho tuyển sinh đầu vào, các trường đại học có thể kết hợp kết quả thi và phỏng vấn”, ông Vinh nói.

TS Lê Đông Phương, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu giáo dục đại học của Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, cho rằng, những trường đại học bỏ xét tuyển bằng học bạ  là những trường có uy tín, có sự cạnh tranh rất cao. 

“Mấy năm vừa rồi, qua phân tích so sánh của Bộ GD-ĐT, chúng ta thấy điểm trung bình học bạ của học sinh luôn cao hơn điểm thi tốt nghiệp THPT. Không có gì đảm bảo chắc chắn cho việc điểm học bạ không bị tác động. Việc “nâng điểm” có thể xuất hiện cho 2 nhóm. Nhóm thứ nhất là nhóm học sinh khá, giỏi và muốn điểm số tốt lên để thuận lợi tối đa cho du học hoặc vào các trường top đầu trong nước.

Nhóm thứ hai là nhóm rất thấp ở dưới, thầy cô gọi là “nương tay” cho các em thuận lợi trong việc tốt nghiệp. Việc điểm bị sửa nhiều khi cũng không phải vì một động cơ tiêu cực nào cả (như nhờ vả hay chạy tiền...) mà chỉ đơn giản thầy cô thương học trò muốn cho thêm một chút, hoặc vì áp lực thi đua giữa các lớp...”, ông Phương nói. 

“Đã có những trường đại học khảo sát cho thấy những sinh viên xét tuyển bằng điểm học bạ cao, quá trình học thường không được tốt như kỳ vọng. Như vậy rõ ràng, việc dùng điểm học bạ để xét tuyển vào các ngành/trường có mức điểm chuẩn 27-29 là không đủ độ tin cậy”. 

Do đó, ông Phương cho rằng, việc một số trường đại học tuyên bố không dùng điểm học bạ để xét tuyển sinh cũng có nguyên nhân. Tuy nhiên, ông Phương cho rằng, nếu làm trung thực, loại trừ được việc “sửa điểm” điểm học bạ có thể giúp theo dõi quá trình học của một học sinh, từ đó cũng dễ so sánh các thí sinh với nhau hơn; trong khi điểm thi có thể mang tính nhất thời, thậm chí có trường hợp “học tài thi phận”. 

“Chính vì vậy, việc dùng điểm học bạ cũng có những giá trị của nó, tuy nhiên trong điều kiện trung thực, hoàn toàn không bị tác động. Cá nhân tôi ủng hộ việc các trường top trên không sử dụng điểm học bạ làm tiêu chí duy nhất để xét tuyển sinh, bởi dù sao phương thức này khó có thể khách quan, khả năng tiêu cực cao”. 

Vốn có ý định đi du học từ những năm cấp 2, vì thế khi còn học ở trường Đoàn Thị Điểm, Tùng bắt đầu luyện thi IELTS và đạt 8.0 ngay trong lần đầu tiên. Nhưng vì muốn khám phá thêm một ngôn ngữ mới, năm cấp 3, nam sinh quyết định thử sức với ngôn ngữ Pháp tại trường THPT Chuyên Ngoại Ngữ.

Bắt tay vào việc làm hồ sơ từ lớp 11, Tùng trăn trở tìm ra một câu chuyện cá nhân xuyên suốt trong từng yếu tố của bộ hồ sơ. Có ông là chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực môi trường, từ khi còn bé, Tùng thường được nghe các câu chuyện ông kể và được truyền cảm hứng làm việc.

“Ông rất tâm huyết với công việc này, cho nên dù tuổi đã cao, ông vẫn cống hiến và đóng góp cho ngành”.

Với mong muốn thấu hiểu và chia sẻ công việc của ông, Tùng bắt đầu tìm hiểu các vấn đề liên quan đến môi trường ở Việt Nam. Cậu nhận ra ngành môi trường không chỉ dừng lại ở các vấn đề khoa học mà còn “đụng” đến cả kinh tế, xã hội, con người.

“Càng tìm hiểu sâu, em càng cảm thấy có nhiều điều hứng thú và nghiêm túc muốn theo đuổi ngành này lâu dài”, Tùng nói.

“Striped Project” là dự án về môi trường đầu tiên Tùng đăng ký tham gia. Đây là dự án do các học sinh Hà Nội thành lập nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng về việc bảo vệ môi trường. Ngoài các hoạt động tuyên truyền giảm thiểu lượng rác thải giấy, dự án còn khuyến khích việc tận dụng chai nhựa, túi ni lông, giấy vụn… để tái chế.

Các sản phẩm này sau đó được đem đi bán tại các hội chợ, lợi nhuận thu về được nhóm sử dụng làm kinh phí cho chuyến đi thiện nguyện tại các trường học ở Hòa Bình, Tuyên Quang.

Bên cạnh đó, dưới sự hướng dẫn của một nghiên cứu sinh tại Đại học Oxford, Tùng còn viết một bài nghiên cứu chính sách liên quan đến vấn đề ô nhiễm không khí ở Hà Nội, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp dựa trên những chiến lược phát triển bền vững của các quốc gia xung quanh.

Trong quá trình nghiên cứu, chính ông cũng là người hỗ trợ Tùng về nguồn tài liệu, giải thích những khái niệm khó và đưa ra các nhận xét, góp ý. Sau đó, bài viết được đăng tải trên tạp chí Môi trường vào đầu năm nay.

Ngoài ra, nam sinh còn tham gia một số cuộc thi quốc tế về môi trường và có chuyến đi thực tế tại đảo Cát Hải (Hải Phòng) để tìm hiểu thêm về tầm quan trọng của rừng ngập mặn. Nhìn tổng thể các hoạt động nghiên cứu, làm dự án Tùng tham gia đều mang “màu sắc” liên quan đến môi trường và hoạt động cộng đồng.

Tuy nhiên, nam sinh cho rằng bản thân làm các hoạt động này không phải để “làm đẹp” hồ sơ hay cố gắng xây dựng một bộ hồ sơ thật hoàn hảo. Sự gắn bó và tâm huyết với từng hoạt động, dự án, theo Tùng chính là yếu tố giúp hội đồng tuyển sinh nhận thấy niềm đam mê thực sự của em.

So với mặt bằng chung những người được nhận vào Đại học Stanford, Tùng tự nhận điểm số của mình không quá ấn tượng. Nam sinh đạt GPA 9.4/10, IELTS 8.5/9.0, SAT đạt 1540/1600. “Với mức điểm không thấp nhưng cũng không quá nổi trội so với mặt bằng chung, em nghĩ điểm số không phải yếu tố lớn nhất giúp em được nhận vào trường”.

Tùng cho rằng có lẽ yếu tố khiến hội đồng tuyển sinh “nhìn” ra con người mình phần lớn dựa vào bài luận.

“Thay vì dùng bài luận để khoe thành tích, điểm số - những thứ đã thể hiện sẵn trong CV, em cho rằng đây là cơ hội để ứng viên thể hiện những điều “thật nhất” về bản thân mình. Qua những dòng viết, hội đồng tuyển sinh có thể cảm nhận được tính cách, con người của mình ra sao”.

Trong bài luận chính, Tùng kể về hành trình em tham gia các dự án về môi trường. Ban đầu, nam sinh không mấy hứng thú với các hoạt động cộng đồng vì cho rằng, chỉ bằng những điều nhỏ ấy không đủ tạo ra sự thay đổi lớn. Nhưng sau khi tham gia, nhìn thấy sự nhiệt huyết, hết mình của những con người trong dự án, em nhận thấy những thay đổi từng ngày và rất tích cực của cộng đồng. Hành trình thay đổi cách nghĩ và cách làm của Tùng được em chia sẻ chân thành, giản dị nhưng cũng rất thật về con người em.

Ngoài ra, Tùng đánh giá đề luận phụ của Stanford cũng rất thú vị, cho em có nhiều cơ hội để viết những thứ bình thường em không hay để ý, chẳng hạn đề yêu cầu liệt kê 5 thứ em thấy quan trọng nhất với bản thân hay viết một bức thư cho người bạn cùng phòng tương lai.

Vốn là người yêu thích việc gặp gỡ, trò chuyện với mọi người xung quanh, khi ngồi taxi, Tùng rất thích bắt chuyện với các bác tài xế. Vì thế, nam sinh mong muốn được lắng nghe câu chuyện từ người bạn tương lai của mình.

Trong bức thư, Tùng cũng nhắc tới niềm đam mê quay phim, chụp ảnh của bản thân. Em mong muốn trong quãng thời gian học tập tại Đại học Stanford, nếu bạn cùng phòng có chung đam mê, cả hai có thể cùng nhau ghi tên vào một vài câu lạc bộ của trường. Ngoài ra, cả hai có thể cùng nhau giải trí hay đi cắt tóc tại một cửa hàng ở ngay gần trường học…

Bài luận phụ này được Tùng viết với tâm thế rất thoải mái, gửi gắm những điều thật nhất về bản thân mình. “Có lẽ vì vậy, giọng văn của em khá hài hước, gần gũi, khác hẳn với những bài luận trước đó”, Tùng kể.

Sự không hoàn hảo và các câu chuyện thực sự cá nhân, theo Tùng đôi khi lại là yếu tố khiến hội đồng tuyển sinh cảm thấy gần gũi vì giúp họ “nhìn thấu” con người thật của ứng viên. Đây cũng là kinh nghiệm nam sinh đúc rút được sau hành trình nộp hồ sơ của mình tới các trường đại học Mỹ.

Tháng 8 này Đức Tùng sẽ lên đường tới Đại học Stanford. Nam sinh hy vọng môi trường mới sẽ giúp em được phát triển đam mê của bản thân liên quan đến kinh tế và chính sách trong lĩnh vực môi trường.

Tiếp tục cập nhật...

Để đón đầu mùa tuyển sinh năm 2024, nhiều trường đại học dự kiến mở thêm các ngành học mới nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội và sự thay đổi nhanh chóng của các ngành nghề trong bối cảnh hiện nay.
Khoa học máy tính, Trí tuệ nhân tạo, Vi mạch bán dẫn... là một trong số các ngành học mới được nhiều trường dự kiến mở thêm trong mùa tuyển sinh năm nay.

Mới đây, Trường ĐH Kinh tế Quốc dân thông báo dự kiến mở 6 ngành học mới cho năm 2024. 6 ngành mới này gồm: Khoa học dữ liệu (thuộc lĩnh vực Toán và thống kê), Kỹ thuật phần mềm, Hệ thống thông tin, Trí tuệ nhân tạo, An toàn thông tin (lĩnh vực Máy tính và công nghệ thông tin), Quan hệ lao động (lĩnh vực Kinh doanh và Quản lý).

Năm 2024, Trường ĐH Ngoại thương cũng mở mới và tuyển sinh ngành Khoa học máy tính, chương trình Khoa học máy tính và dữ liệu trong kinh tế và kinh doanh. Như vậy đây cũng là lần đầu tiên Trường ĐH Ngoại thương tuyển sinh ngành công nghệ.

Trường ĐH Công nghệ TP.HCM có thêm 7 ngành mới gồm: Kinh tế số, Khoa học máy tính, Kỹ thuật máy tính, Kỹ thuật nhiệt, Trí tuệ nhân tạo, Công nghệ thẩm mỹ, Công nghệ tài chính.

Năm 2024, Trường ĐH Khoa học và Công nghệ Hà Nội cũng bắt đầu tuyển sinh ngành Công nghệ vi mạch bán dẫn.

Còn Trường ĐH Công nghiệp Hà Nội cũng tăng 150 chỉ tiêu so với năm 2023 do năm 2024 mở thêm 2 ngành/chương trình đào tạo mới là An toàn thông tin và Ngôn ngữ Trung Quốc (mô hình liên kết 2+2).