Tôi thuộc thế hệ 7x, gắn bó hết tuổi thơ, tuổi học cấp 1 – 2 - 3 và một phần đại học ở khu Bách Khoa, nhà tập thể dành cho cán bộ Bộ Giáo dục từ thời những năm 1980. Bố mẹ tôi từng làm nghề giáo ở những đại học có uy tín, và cuộc đời của họ là tấm gương tôi có thể tự hào.

Hầu như các thí sinh thi đại học đều đi học thêm (Ảnh Đinh Quang Tuấn)

Học thêm tiếng Anh

Khi tôi khoảng 5 - 6 tuổi, cùng với mấy đứa trẻ trong xóm nhà Z, bố mẹ tôi đã mời bác Huyên - một người thầy có uy tín về ngoại ngữ - đến dạy thêm cho bọn trẻ con tiếng Anh, và chỉ cho mẹ tôi học bổ sung tiếng Pháp.  

Gọi là học thêm, nhưng thực tế là những buổi hẹn nhau, mấy nhà cùng “tụ tập” vào một chiều cuối tuần, cho bọn trẻ con nghe nhạc, đọc sách, tập đánh vần, tập viết các chữ đầu tiên của tiếng Anh khoảng một tiếng. Rồi sau đó, bác và bố mẹ tôi cùng mấy nhà hàng xóm lại ngồi “tám” đủ chuyện, hầu hết đều xoay quanh việc dạy và việc học.

Tất cả đều sống trong một không khí thân tình, đầm ấm như ruột thịt. Mỗi khi Tết đến, bố mẹ tôi biếu bác Huyên một chút bánh hay chè ngon để dùng, và không hề có tiền học phí nào cả.

Và lớp học thêm cứ thế tiếp diễn cho đến khi tôi lên cấp 2. Bác Huyên già và yếu dần, những nhà trong xóm Z của Bộ Giáo dục cũng dần chuyển đi, lớp học thêm tiếng Anh từ từ tan.  

Kỷ niệm học tiếng Anh thời thơ bé đó không thể phai mờ trong tâm trí tôi. Không phải vì tôi học được gì nhiều tiếng Anh, mà vì không khí thân thương giữa những con người trân trọng tình bạn bè, tình thầy trò, tình giữa con người với con người, khi cả một xã hội lúc đó vẫn còn đói ăn.

Triết lý “Tôi giúp bạn, bạn giúp người khác, rồi người khác nữa lại giúp người khác nữa” của phim tư liệu “Người tử tế” (đạo diễn Trần Văn Thủy), tôi đã được sống, đã được trải nghiệm.

Và đó là lý do, dù bây giờ đã lớn hơn nhiều, tôi vẫn có niềm tin vào sự tử tế, vào tình thương yêu giữa con người với con người, đặc biệt là giữa thầy giáo và học trò.

Cấp 3 học thêm toán – lý – hóa

Thời cấp 1 - 2 của tôi không học thêm gì hết, mà mẹ cho tôi đi học nữ công gia chánh.

Lên đến cấp 3, khi thấy mọi người đi học thêm để luyện thi đại học, và ai ai cũng nỗ lực để dành học bổng ra nước ngoài, bố tôi hỏi mấy bác giáo sư dạy ở Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho 3 môn mà tôi dự kiến thi hồi năm 1990 là toán – lý – hóa (khối A).

May mắn thay, mấy bác cũng có con cùng chuẩn bị thi đại học vào năm đó. Thế là, vẫn như những năm 1980, mô hình mấy đứa học tại nhà của chính mấy thầy lại được tổ chức. Và mặc dù tiền học có một chút gọi là bồi dưỡng, nhưng không nặng nề, vì tất cả đều là “quân khu” Bách Khoa, đều là đồng nghiệp với nhau trong cùng trường đại học.

Mô hình “ông dạy lý cho con tôi và con ông, tôi dạy hóa hay toán cho con chúng ta” cứ thế diễn ra tốt đẹp. Những bạn bè cấp 3 và bạn bè học thêm, vì cùng học với nhau, cùng có bố mẹ làm với nhau, quen biết nhau cũng trở nên thân thiết. Chúng tôi vẫn là bạn bè sau nhiều năm tháng học thêm đó.

Từ lò luyện Bách khoa tới vấn nạn toàn quốc

Có lẽ từ thế hệ của tôi, và từ những năm 1990 trở đi, khái niệm “luyện thi” đại học và các “lò” học thêm diễn ra khắp nơi trong khu Bách khoa là “mô hình tiên phong” trong cả Hà Nội và có lẽ cả nước về việc học thêm - dạy thêm.

Hình ảnh một thời vang bóng của "lò" luyện thi ở Bách khoa, Hà Nội (Ảnh: Nguồn VTC)

Khi đó, với số lượng trường đại học không nhiều, với tỷ lệ chọi rất cạnh tranh, đã có những câu vè như “Cổng trường đại học cao vời vợi”, “Nhất Y, nhì Dược, tạm được Bách Khoa”…, cứ thế dần dần tạo nên tâm lý đua tranh dạy thêm – học thêm, bất kể nắng mưa.

Tôi biết có rất nhiều thầy giáo, nhiều gia đình đã trở nên giàu có từ những khóa luyện thi như vậy. Và có lẽ, cũng vì thế, những tiêu cực trong dạy thêm - học thêm bắt đầu nảy sinh, bắt đầu biến thái, âm ỉ nhưng mãnh liệt trong hệ thống giáo dục. Nó lan xuống, không chỉ học thêm cấp 3 để vào đại học, mà từ cấp 1 cũng học thêm!

Cách đây 3 năm, sau hơn 20 năm, bạn bè cấp 3 chúng tôi gặp lại nhau, và điều “thú vị” là ai cũng hỏi con đang học ở đâu, trường nào, có học thêm gì không?...

Bản thân tôi không thấy việc dạy thêm – học thêm là xấu, vì sau khi trải qua hơn 30 năm đi học, cả ở Việt Nam và nước ngoài, tôi thấy đó là nhu cầu tự thân.

Mỗi học sinh có năng lực khác nhau, nên có em sẽ cần học bổ sung để không bị áp lực về tâm lý khi đi vào học lớp chính cùng các bạn. Còn nếu lý tưởng ra, cứ thu xếp những em có cùng học lực học cùng nhau thì hay quá, vì chúng sẽ ở cùng một trình độ mà tiếp thu, mà tiến bộ.  

Ở Mỹ, khi lên đến cấp 3, rất nhiều gia đình có điều kiện phải trả nhiều tiền cho việc học thêm, luyện thi các bài trắc nghiệm, nhằm giúp cho có điểm cao và dễ xin vào các trường uy tín.

Với phụ huynh Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản hay Trung Quốc, câu chuyện học thêm và luyện thi đã trả thành “truyền thống”, vì họ tin là nếu con họ không học thêm thì không cạnh tranh được với những bạn cùng lứa…

Ở Việt Nam hiện nay, dù có lệnh cấm dạy thêm – học thêm tràn lan nhằm giảm tải học tập, nhưng rất nhiều các cuộc thi vẫn được tổ chức thường xuyên trong trường học.

Thêm nữa, ví dụ như tiếng Anh, việc dạy và học trong trường không giúp các em nói được, viết được tiếng Anh. Vậy nên hầu hết cha mẹ có điều kiện đều phải đưa con đi học thêm tiếng Anh ngoài trung tâm với mức học phí không hề rẻ.

Gần đây, những quảng cáo và thông tin về các khóa học bồi dưỡng kiến thức online cho học sinh từ cấp mầm non cũng được phủ sóng trên các phương tiện truyền thông.  

Vậy, khi chúng ta nói đến cấm dạy thêm – học thêm tràn lan trong trường, nhưng chúng ta có thể cấm hết các trung tâm dạy thêm ở bên ngoài không? Chúng ta có thể cấm hết việc dạy thêm online không?

Trong khi có quá nhiều “nút thắt” trong hệ thống giáo dục hiện nay, thì việc tiếp cận và tìm ra giải pháp hữu hiệu cho cải cách và giảm tải chương trình học, có lẽ nên là tìm ra một chính sách lương và ưu đãi nghề nghiệp để thu hút những người giỏi, những người tận tâm với giáo dục.

Đi cùng với điều đó là vận động giáo viên, phụ huynh tập trung vào việc học chính khóa, chỉ cho học thêm khi học sinh thực sự cần.

Mong là các nhà làm chính sách về giáo dục có thể khảo sát nhanh với các nhà giáo, tìm hiểu xem liệu để chỉ dạy và học trong giờ cho học sinh từ cấp 1 – cấp 3 thì họ cần điều gì?

Nếu không có giáo viên giỏi, tận tâm với học sinh, thì không có cách nào cho con em chúng ta giỏi lên được. Vậy, hãy “yêu” thầy cô như bố mẹ tôi, như tôi và con tôi đã yêu, để tìm hiểu xem có cách nào chúng ta làm tốt hơn sự nghiệp dạy học này.

Nguyễn Thị Lan Hương(NewAsia Global Learning)

Trước đó, VietNamNet đã đưa tin việc Trường trung cấp Y dược Văn Hiến bị ngừng tuyển sinh suốt 5 nam qua nguyên nhân chính là do 2 quyết định sai từ năm 2009 của tỉnh Thanh Hóa. 

Trường trung cấp Y dược Văn Hiến

Sau khi hai quyết định được ban hành, lãnh đạo nhà trường đã làm đơn khiếu nại nhưng không được giải quyết. 

Đến tận tháng 6/2015, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa mới ban hành công văn 6012 giao Sở Tư pháp phối hợp với các đơn vị liên quan xác minh khiếu nại của Trường trung cấp Y - Dược Văn Hiến và kiến nghị biện pháp giải quyết cho tỉnh.

Sở Tư pháp đã có văn bản số 1552/STP-KTVB khẳng định việc tỉnh Thanh Hóa ra hai quyết định sai dẫn đến trường bị “phá sản”, và đã tham mưu cho tỉnh ban hành văn bản thay thế 2 quyết định nói trên để khắc phục những nội dung không phù hợp đảm bảo cho trường hoạt động theo đúng quy định của pháp luật hiện hành.

Tháng 10/2016, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành quyết định số 3816/QĐ-UBND về việc giải quyết khiếu nại của Trường trung cấp Y - Dược Văn Hiến. Tuy nhiên, nội dung quyết định cho rằng trường này khiếu nại bỏ cụm từ “Trường trung cấp Y dược Văn Hiến thuộc công ty cổ phần Minh Tân” là không có cơ sở nên vẫn giữ nguyên quyết định 1868 và 1800/QĐ-UBND, đồng thời yêu cầu trường khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền cao hơn hoặc gửi đơn ra tòa.

Sau khi báo VietNamNet phản ánh, ngày 16/1/2017, Bộ Lao động Thương binh Xã hội đã có quyết định số 87/QĐ-LĐTBXH giao Thanh tra bộ tiến hành xác minh nội dung khiếu nại của Trường trung cấp Y dược Văn Hiến và báo cáo kết quả cho Bộ trưởng trước ngày 22/2/2017.

Lê Anh

Marshall viết nhiều cuốn sách về chính trị, địa lý gồm 3 tác phẩm đã xuất bản tại Việt Nam: Những tù nhân của địa lý, Quyền lực của địa lý, Chia rẽ - Tại sao chúng ta đang sống trong thời đại của những bức tường. 

Trong đó cuốn Những tù nhân của địa lý phát hành năm 2015 lọt vào danh sách bán chạy nhất của New York Times và Sunday Times. 

Nghỉ học năm 16 tuổi nhưng vẫn theo đuổi đam mê 

Timothy John Marshall (sinh ngày 1/5/1959) là nhà văn, nhà báo người Anh chuyên về các vấn đề đối ngoại và ngoại giao quốc tế. Ông từng là biên tập viên cho Sky News, khách mời bình luận sự kiện thế giới cho BBC và người dẫn chương trình trên đài phát thanh LBC. 

Có sự nghiệp thành công nhưng xuất phát điểm của Marshall khá thấp. Nỗ lực học hỏi không ngừng, dấn thân vào nguy hiểm đã giúp ông có được những trải nghiệm quý giá. 

Năm 16 tuổi, Marshall nghỉ học và làm thợ sơn kiếm sống. Dù vậy, ông vẫn tiếp tục tự học về chính trị, lịch sử và ngôn ngữ để theo đuổi ước mơ trở thành nhà báo. Ông tham gia các lớp buổi học tối và có bằng về Lịch sử Chính trị Mỹ. 

Trong thời gian thất nghiệp, ông học lớp tiếng Pháp miễn phí và tình cờ gặp trợ lý tòa soạn của LBC. “Tôi đưa bà ấy một bản lý lịch xin việc đầy lỗi, có thể đã bị quẳng vào sọt rác nếu gửi qua bưu điện. Nhưng vì đưa tận tay nên bà ấy đã cho tôi một cơ hội: 3 ngày thử việc cuối cùng trở thành 30 năm”, Marshall nhớ lại. 

Marshall khi đó mới hơn 20 tuổi và bắt đầu công việc ca đêm ở LBC. Ông được đồng nghiệp gọi là “chàng trai Cappuccino” vì thường ra ngoài mua cà phê Cappuccino và bánh mì thịt xông khói lúc 6h sáng sau giờ trực. 

Theo Yorkshire Post, sau 2 năm làm việc chăm chỉ, Marshall đã thuyết phục được tòa soạn cho phép ông trở thành phóng viên tự do ở Paris (Pháp). Ông ở đó 3 năm trước lúc quay trở lại Anh khi được mời làm tại Sky Newstrong những ngày đầu tiên của kênh truyền hình vệ tinh.

Và ông tiếp tục quá trình học hỏi những điều mới.  

Kinh nghiệm viết sách từ 12 cuộc chiến 

Trong 30 năm theo nghề (gồm 24 năm làm việc tạiSky News), Marshall đã đưa tin từ 30 quốc gia ở châu Âu, châu Á, Mỹ và 12 cuộc xung đột. Việc phản ánh về những vấn đề đối ngoại là niềm đam mê của Marshall. Ông luôn có mặt ở nhiều điểm nóng như Bosnia, Croatia, Iraq, Serbia, Libya, Ai Cập, Syria, Tunisia. 

"Chứng kiến ​​mọi chuyện thực sự khá sốc nhưng bạn không thể quá xúc động. Tôi sớm nhận ra rằng không có người tốt hoàn toàn trong những cuộc xung đột. Luôn luôn có hai hoặc ba mặt trong mọi câu chuyện”, ông chia sẻ. 

Marshall từng trải qua nhiều lần thoát chết trong gang tấc. Một sự cố khắc sâu nhất trong tâm trí của ông liên quan tới xung đột ở Balkan. Những người lính cho rằng Marshall và các đồng nghiệp là lính đối phương chứ không phải một nhóm phóng viên tác nghiệp. 

Tại cuộc khủng hoảng Kosovo năm 1999, ông là một trong số ít nhà báo phương Tây ở lại để cập nhật tin tức từ một mục tiêu chính trong các cuộc tấn công ném bom của NATO. Marshall cũng đưa tin về Mùa xuân Ả Rập, sự sụp đổ của Syria. 

Mấy chục năm làm nghề khiến Marshall có cái nhìn ảm đạm về bản chất con người đồng thời nhận ra những điều người tốt có thể làm được. “Bạn sẽ thấy một số mặt tồi tệ nhất song ở trong những tình huống khắc nghiệt đó, bạn cũng biết rất nhiều cá nhân tuyệt vời như thế nào”, ông tâm sự. 

Marshall đã rời bỏ công việc báo chí toàn thời gian khi cảm thấy hết dần may mắn trong những chặng hành trình đầy nguy hiểm, bao gồm một vụ bắt cóc bất thành và sự ra đi mãi mãi của người bạn - đồng nghiệp của ông, nhà quay phim Mickey Deane ở Ai Cập. Deane bị bắn vào tháng 8/2013 khi đang đưa tin về biểu tình ở Cairo. Đây từng là công việc của Marshall trước khi rời Cairo trở về London một tuần trước đó. 

Marshall bắt tay viết sách về chính trị toàn cầu với nhận thức rằng có 2 yếu tố giúp hiểu về các cuộc xung đột: tôn giáo và địa lý. Kiến thức tự học về lịch sử, trải nghiệm đưa tin hiện trường khốc liệt đã giúp ông thấm sâu hơn về nhiều cuộc chiến phức tạp khiến những tác phẩm trở nên thu hút. 

Nhà phê bình người Anh Nicholas Lezard đánh giá về tác phẩm đầu tay Những tù nhân của địa lýcủa Marshall: “Đây là một trong những cuốn sách hay nhất về địa chính trị, giống như một nguồn ánh sáng rọi vào tâm trí bạn… Marshall có cái đầu sáng suốt và sở hữu năng lực thần bí là làm cho bức tranh toàn cảnh trở nên dễ hiểu và mạch lạc… Cuốn sách bao quát một chủ đề phức tạp nhưng thật kinh ngạc là tôi đã không thể buông xuống cho tới khi đọc xong… Tôi không tìm ra một tác phẩm nào khác có thể giải thích tình hình thế giới hay hơn”. 

Tác giả truyện tranh thành triệu phú: Giàu sụ và những quy tắc 'điên rồ'

Phát huy lợi thế so sánh

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng, sản xuất rau các loại ở các vùng nông nghiệp Đà Lạt và phụ cận với lợi thế độ cao từ 800 - 1.500 m so với mực nước biển trở thành một ngành hàng chủ lực trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Theo đó, hiện tổng diện tích gieo trồng 74.000 ha, sản lượng 2,8 triệu tấn/năm với các loại rau: bó xôi, xà lách, cải bắp, cải thảo, ớt ngọt, cà chua beef, dưa leo baby, khoai tây, hành tây, cà rốt... Trong đó, diện tích ứng dụng công nghệ cao chiếm trên 90% diện tích.

Có tất cả 85 sản phẩm của 85 đơn vị được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Đà Lạt - Kết tinh kỳ diệu từ đất lành”. Thị trường xuất khẩu rau mỗi năm đến các nước: Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Đài Loan... đạt trên 35.000 tấn với kim ngạch khoảng 64 triệu USD.

Cũng một ngành hàng có lợi thế của tỉnh, diện tích sản xuất hoa đến nay khoảng 3.000 ha (gieo trồng khoảng 9.700 ha), sản lượng trên 3,9 tỷ cành, 300.000 chậu. Toàn tỉnh đã cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Đà Lạt - Kết tinh kỳ diệu từ đất lành” cho 541 đơn vị. Tổng sản lượng hoa xuất khẩu sang các thị trường Nhật Bản, Úc, Đan Mạch, Trung Quốc, Đài Loan… đạt 330 triệu cành và chậu hoa với kim ngạch trên 62,7 triệu USD. 

Tương tự trên tổng diện tích 173.000 ha, sản lượng 536.000 tấn, cà phê là một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của tỉnh. Trong đó có 22.031 ha ứng dụng công nghệ cao; 274,5 ha VietGAP; 86.000 ha tiêu chuẩn 4C, Rainforest. Có tất cả 150 doanh nghiệp và 250 hộ cá thể thu mua và chế biến cà phê.

Đặc biệt, toàn tỉnh có 16.972 ha cà phê chè bảo hộ nhãn hiệu “Đà Lạt - Kết tinh kỳ diệu từ đất lành”. Trong tổng diện tích 11.000 ha, sản lượng 164.000 tấn, đến nay, cây chè đạt 4.934 ha công nghệ cao, 535 ha VietGAP.

Hiện có 161 công ty chế biến 39.410 tấn/năm và 65 cơ sở chế biến 10.000 tấn/năm, tập trung ở TP Đà Lạt, TP Bảo Lộc, các huyện Bảo Lâm, Lâm Hà và Di Linh; thị trường tiêu thụ nội địa chiếm 59% sản lượng. 

Ngoài ra, toàn tỉnh còn có các loại cây lợi thế khác với diện tích, sản lượng mỗi năm như: mắc ca (7.700 ha, 5.580 tấn), điều (22.000 ha, 12.000 tấn), sầu riêng (13.000 ha, 76.000 tấn) đã được cấp 33 mã số vùng trồng với 2.135,2 ha, 683 hộ sản xuất; bơ (8.200 ha, 84.500 tấn); chuối laba (hơn 1.000 ha, 25.000 tấn, xuất khẩu chiếm 70%; tiêu thụ trong nước 30%; dâu tằm (10.000 ha, 250.000 tấn); sản lượng kén 15.000 tấn, sản lượng tơ xuất khẩu 1.500 tấn…

Các loại nông sản Lâm Đồng với những lợi thế mang lại những kết quả đáng kể khi tham gia các sàn thương mại điện tử toàn cầu. Theo đó, từ tháng 12/2022 đến hết tháng 6/2023, trên sàn www.Postmart.vn đạt doanh số bán hàng nông sản hơn 3,2 tỷ đồng; cập nhật 2.570 sản phẩm OCOP 3 sao trở lên; tạo tài khoản cho 50.766 hộ sản xuất, trong đó có 5.906 tài khoản thanh toán điện tử.

Đặc biệt, từ cuối tháng 12/2022 đến nay, trang thương mại www.nongsandalatlamdong.vn đầu tiên của tỉnh đã cập nhật 214 sản phẩm của 123 chủ thể OCOP và thông tin 1.149 mặt hàng của 350 doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh trên địa bàn.

45% doanh nghiệp vừa và nhỏ kinh doanh trực tuyến

“Trang thương mại điện tử www.nongsandalatlamdong.vn còn cung cấp chỉ dẫn địa lý, mã số vùng trồng, thương hiệu, nhãn hiệu, tiêu chuẩn chất lượng, truy xuất nguồn gốc… Qua đó kết nối, quảng bá, giới thiệu sản phẩm nông sản của tỉnh ra các tỉnh, thành phố trong cả nước và thị trường nước ngoài như: EU, Australia, Trung Quốc, Nhật… Tổng số 94.743 lượt truy cập, bình quân khoảng 14.000 lượt truy cập/tháng.

Ngoài ra, nông sản Lâm Đồng còn được giới thiệu, bán hàng trên www.dalatproducts.com (Sở Công thương quản lý), www.dalatkettinhkydieutudatlanh.vn (Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch quản lý) và các trang web của doanh nghiệp…”, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng cho biết thêm. 

Từ những kết quả bước đầu, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng tiếp tục tổ chức học tập kinh nghiệm, nhân rộng các mô hình thành công về ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động xúc tiến thương mại nông sản hàng hóa, khuyến khích hướng đổi mới, sáng tạo, khai thác hiệu quả, phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh.

Mục tiêu toàn tỉnh phấn đấu đến năm 2025, đạt tỷ lệ 50% số xã, phường, thị trấn trong tỉnh có thương nhân hoạt động bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ trực tuyến. Đến năm 2030, 45% doanh nghiệp vừa và nhỏ kinh doanh trên các sàn giao dịch thương mại điện tử; tổng doanh thu chiếm 10 - 11% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng…

TheoVăn Việt(Báo Lâm Đồng)