Ảnh chụp hiệu sách Oxfam dịp Giáng sinh. Ảnh: Oxfam Books Petergate.

"Có điều gì đáng thất vọng hơn mấy cuốn hồi ký đáng sợ của 'người nổi tiếng' vào thời điểm này trong năm?ườinổitiếngđuanhaurahồikýdịpGiábong đá trực tiếp", cây viết James Innes-Smith của tạp chí The Spectatorngao ngán.

Trong khi nhiều tác giả tầm trung khác đang chật vật kiếm độc giả, ngành xuất bản ồ ạt phát hành và quảng cáo những cuốn hồi ký của người nổi tiếng.

Smith chia sẻ câu chuyện len lỏi qua đám đông để vào nhà sách Waterstones, chỉ để thấy một cái bàn to bự trưng đầy cá nhân đói khát sự chú ý, với những trang bìa sặc sỡ của một tấm ảnh photoshop chụp những người nổi tiếng muốn khẳng định tên tuổi hoặc (tệ hơn) một ngôi sao tỏ vẻ trầm mặc, khao khát được hé lộ "sự thật" đời họ.

Các nhà xuất bản có vẻ tuyệt vọng kiếm tìm một hợp đồng chuyển thể bom tấn nữa đến mức họ sẵn sàng ném tiền vào bất kỳ tay sai truyền thông cũ kỹ nào với hy vọng rằng sẽ ra mắt được một ấn phẩm thành công; nếu người nổi tiếng nọ đã sống sót sau một cuộc ly hôn tai tiếng hoặc một căn bệnh nguy hiểm chết người thì càng tốt. Các biên tập viên sẽ được dịp thổi phồng những khó khăn nhỏ nhất lên để thuyết phục người mua cả tin bỏ ra 20 £/cuốn.

Độ nhận diện tên tuổi (dù mơ hồ) được đánh giá cao hơn những tiêu chí hợp lý khác và đó dường như là cách các tập đoàn khổng lồ biện minh cho việc ứng nhuận trăm nghìn bảng Anh cho (phần lớn) ngôi sao đi thuê người viết hộ.

"Làm thế nào các nhà xuất bản đáng kính có thể ngẩng cao đầu khi biết một lượng lớn ngân sách hàng năm bị lãng phí vào thứ văn chương nghèo nàn ấy?" James Innes-Smith viết. Smith cho rằng các nhà xuất bản hẳn vẫn sẽ cứ lãng phí ngân sách miễn là họ bán được sách, vì vậy quan trọng là độc giả không nên dung túng.

Vào năm 2014, Charlie Redmayne, giám đốc điều hành của HarperCollins tại Anh, tiết lộ rằng ông đã cắt giảm ngân sách cho dòng sách này vì các tựa sách phi hư cấu về người nổi tiếng có vẻ rủi ro và các nhà xuất bản cảm thấy áp lực khi phải trả khoản tiền ứng trước khổng lồ cho những tựa sách có thể không sinh lời lại còn nhanh hạ nhiệt. Ông nói: “Chúng tôi đang né dần những thương vụ mạo hiểm với người nổi tiếng".

Năm nay, có vẻ các nhà xuất bản vẫn ngựa quen đường cũ, hàng chục đầu sách của người nổi tiếng được giới thiệu, xếp hạng. Khi có tin cuốn hồi ký của Hoàng tử Harry sẽ ra mắt vào dịp Giáng Sinh, có trang tin tức còn giật tít "Harry và Meghan chuẩn bị phá hỏng Giáng sinh của hoàng gia Anh". Rồi những cái tên như Jennifer Grey, Jannette McCurdy, Matthew Perry, Billy Porter... đều ồ ạt ra mắt sách (xin chưa đánh giá chất lượng).

Hầu hết số cuốn sách này sẽ nằm mòn mỏi trên kệ sách Oxfam vào dịp năm mới (hoặc, theo lời Innes-Smith, làm tắc nghẽn bãi rác). James Innes-Smith còn cho rằng số lượng lớn những cuốn sách như vậy là một tội ác đối với cây cối.

Đặt trong bối cảnh ngành xuất bản đang khủng hoảng vì giấy như hiện nay, có lẽ các nhà xuất bản nên cân nhắc kỹ hơn trước khi đầu tư cho làn sóng Giáng sinh này.