Thu Nhi

Đã nửa thế kỷ trôi qua, kể từ ngày bộ phim "Em bé Hà Nội" ra đời, nhiều người vẫn tò mò, NSND Lan Hương đã đến với vai diễn này và bén duyên với nghệ thuật thứ 7 như thế nào?

- Cụ ngoại của tôi từng ở trong gánh hát. Tuổi thơ của tôi cũng lớn lên trong xưởng phim, khi ông ngoại và bà ngoại làm việc ở đó, bác trai ruột là NSƯT Lưu Xuân Thư từng làm diễn viên rồi mới chuyển sang cầm máy quay phim…

Rồi đến mẹ tôi, nếu không đỗ Đại học Bách Khoa thì cũng học in tráng hoặc làm công việc nào đó ở xưởng phim như nghề truyền thống của gia đình.

Lúc ấy, tôi hay chụp ảnh cho các lớp quay phim, dần dần tiếp xúc với phim ảnh nên thích lắm. Và có lẽ bởi vậy, tình yêu điện ảnh đã ngấm vào tôi từ nhỏ, khi mới 3-4 tuổi.

Thuở ấy, rất nhiều đạo diễn kỳ cựu như cô Bạch Diệp, cô Đức Hoàn đi học ở Nga về rất thích tôi và nhiều lần ngỏ ý mời tôi đóng phim nhưng ông bà ngoại không đồng ý.

Năm tôi 6-7 tuổi, cô Đức Hoàn rộn ràng cho tôi đóng vai Tý trong phim Chị Dậu. Tuy nhiên, vì một vài lý do nên bộ phim bị hoãn lại. Tôi còn nhớ, từ khi bắt gặp tôi, cô Đức Hoàn đã gọi tôi là "thần sầu" và nhận xét tôi có gương mặt rất điện ảnh.

Mọi người cũng hay gọi tôi là "con Côdét" (nhân vật cô bé mồ côi trong tiểu thuyết Những người khốn khổ của Victor Hugo - PV).

Riêng bác đạo diễn Hải Ninh (NSND Hải Ninh - PV) là người bạn thân thiết với gia đình tôi từ rất lâu rồi. Một lần, bác đến nhà bà ngoại tôi chơi, cứ nhìn tôi chằm chằm. Bác bảo với bà ngoại: "Con bé này có đôi mắt đẹp nhỉ, ánh mắt buồn sầu - rất điện ảnh. Sau này làm diễn viên được đấy!".

Cho đến năm 1972, ông viết kịch bản phim có tên Em bé An Dương, sau chuyển thành Em bé Khâm Thiên, thấy vẫn chưa tiêu biểu, cuối cùng chuyển tên lần thứ 3 là Em bé Hà Nội.Lúc này, ông nhớ và nhắm tới tôi - cô bé có đôi mắt sầu thảm lúc bấy giờ - vào vai em bé Hà Nội. Khi đó, tôi 10 tuổi và đã về ở với mẹ.

Khoảng tháng 1/1973, ông đến nhà thuyết phục mẹ tôi cho tôi đi thử vai nhưng bà kịch liệt phản đối. Bà không thích và cho rằng, nghề diễn bạc, trẻ thì hào quang, được tung hô còn về già lại hiu quạnh. Mẹ chỉ thích tôi làm một việc gì đó ổn định và yên tâm cho đến già.

Cuối cùng, NSND Hải Ninh thuyết phục mãi mẹ tôi mới đồng ý cho tôi thử vai. Trong mắt mẹ, tôi là cô bé nhút nhát và yếu ớt, nên bà cũng nghĩ tôi có thử cũng sẽ rớt vai.

Tôi nhớ hôm tuyển vai diễn, đứng trước ống kính, tôi nhập vai và nói nhiều lắm. Tôi nói liến thoắng về đam mê điện ảnh và ước mơ được nổi tiếng như cô Trà Giang (NSND Trà Giang - PV) khi vừa đóng xong phim Vĩ tuyến 17 ngày và đêm. Tôi cũng kể cho các bác nghe, khi mới 5 tuổi, tôi đã được xem các bộ phim: Sông Đông êm đềm, Chiến tranh và hòa bình.... như thế nào.

Mẹ tôi ngạc nhiên lắm vì ở nhà, có cạy miệng, tôi cũng không chịu nói. Bởi vậy, từ nhỏ tôi mới có biệt danh là "hến". Tôi đã qua sơ tuyển vòng 1 một cách hồn nhiên như thế.

Đến vòng 2, gặp tôi, chú Thế Dân (NSND Thế Dân - PV) là quay phim Em bé Hà Nội lúc đó bảo rằng, tôi lên hình không được đẹp như bên ngoài. Chú nói, ở ngoài trông tôi "Tây" lắm mà lên phim lại khác. Bác Hải Ninh nghe vậy liền gạt đi và nói ý rằng, trẻ con lúc bấy giờ phải quê, nhếch nhác thế, còn đẹp, nét sẽ không hợp.

Nửa tháng sau, không thấy tôi được gọi, cả nhà cũng nghĩ tôi trượt vai. Mẹ tôi cũng tìm cách cắt phăng mái tóc dài của tôi tới ngang tai để có lý do tôi không hợp với vai em bé Hà Nội. Lúc đó, tóc tôi dài đến hông, dù tết hai bên hay buộc cao cũng rất đẹp.

Ngày đoàn chốt vai, bác Hải Ninh đến nhà tôi và "suýt ngất" khi thấy mái tóc dài của tôi không còn nữa, trong khi tạo hình vai diễn em bé Hà Nội bấy giờ là tết tóc đuôi sam hai bên, đội mũ rơm.

Cho đến một ngày khi tôi đi học về thì thấy bác Hải Ninh đang ngồi trong nhà nói chuyện với mẹ tôi. Ông cương quyết nói: "Tôi sẽ chờ nửa tháng, cho tóc cháu dài ra rồi quay phim". Song, mẹ tôi vẫn kiên quyết không chịu.

Sau này, có thư tay của ông Trần Duy Hưng - Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội - gửi về cho mẹ tôi, với đại ý nói đây là bộ phim kỷ niệm về Hà Nội mà đoàn làm phim thấy mỗi cháu Lan Hương có khả năng diễn được vai đó, lúc này bà mới thay đổi quyết định.

Tuy nhiên, mẹ tôi ra điều kiện chỉ cho tôi đóng duy nhất một phim này mà thôi.

Đóng "Em bé Hà Nội" khi mới 10 tuổi nhưng NSND Lan Hương nhập vai một cách xuất thần, như "lên đồng". Hẳn sau 5 thập kỷ, có không ít câu chuyện khi đóng phim đến nay vẫn khiến bà ám ảnh, không thể nào quên?

- Tôi nhớ như in, tháng 12/1972, khi Mỹ đưa B52 ném bom Hà Nội, khi ấy tôi mới 9 tuổi, sống cùng ông bà ngoại ở phố Hoàng Hoa Thám.

Tôi không biết ký ức về những ngày ấy trong trí nhớ của những đứa trẻ 9 tuổi khác như thế nào nhưng trong ký ức của tôi đó là nỗi sợ hãi kinh hoàng. Tôi còn nhớ đêm đầu tiên Mỹ ném bom, rất bất ngờ, cả nhà tôi chỉ kịp nhìn thấy mưa bom, chớp giật ầm ầm, sau đó là tiếng la hét, tiếng khóc, tiếng gào vang lên từ khắp các phố.

Gia đình tôi cuống cuồng lao ra hầm trú ẩn cá nhân. Sáng sớm hôm sau, cả nhà sơ tán về Bình Đà. Thành phố hoang tàn, đổ nát. Khắp nơi là tiếng khóc than, là nỗi kinh hoàng. Ngày nào, B52 Mỹ tạm ngừng ném bom, tất cả chúng tôi đều thở phào nhẹ nhõm…

Bộ phim Em bé Hà Nộiđược quay vào tháng 6-7/1973, khoảng nửa năm sau trận Điện Biên Phủ trên không nên nhiều nơi vẫn chưa được dọn dẹp hết.

Trong phim, có một cảnh quay tôi đi quanh những hố bom để tìm nhà trong khi đoàn làm phim ở một nơi khác, máy quay được treo trên cầu cẩu ở rất xa. Tôi chỉ có một mình ở đó, xung quanh vắng lặng, hoang tàn, đổ nát.

Từ những ký ức kinh hoàng chân thực về trận ném bom mùa đông năm 1972, tôi đã diễn cảnh đó bằng tất cả nỗi sợ hãi của mình. Cho đến giờ, nghĩ lại tôi vẫn sợ.

Một cảnh quay khác khiến tôi sợ, bị ám ảnh là cảnh ô tô đang chạy và tôi chạy song song với bánh xe. Mọi người đứng ngoài xem tôi diễn mà không khỏi lạnh gáy vì dù chiếc xe chạy chậm nhưng trong tích tắc tai nạn rất có thể sẽ xảy ra. May mắn tôi bình an và được khen ngợi vì cảnh đó diễn quá đạt.

Còn những kỷ niệm vui nào như cát-xê, đón nhận sự nổi tiếng lúc còn nhỏ… khi đóng "Em bé Hà Nội", NSND Lan Hương có thể chia sẻ?

- Phim trôi qua đã lâu nên tôi không nhớ rõ cát-xê lúc đó là bao nhiêu, mẹ tôi nhận và giữ. Chỉ biết rằng, đóng phim xong, tôi được mẹ mua cho một chiếc xe đạp để đi học và một chiếc đồng hồ khá xịn từ thù lao đóng phim của mình.

Tôi còn nhớ niềm háo hức khi đó. Mỗi lần đi đóng phim là có có hẳn một xe ô tô chỉ chuyên để đi đón tôi, có cả một người phụ trách việc mình thích ăn gì thì mua chứ không ăn khẩu phần giống như mọi người trong đoàn phim.

Biết tôi thích ăn kem nên một chiếc phích đựng kem lúc nào cũng được chuẩn bị sẵn. Phim quay suốt một năm trời nên để đảm bảo việc học tập, những hôm nghỉ học để đi quay là sau đó cô giáo về tận nhà giúp tôi bổ túc thêm văn hóa.

Ham đóng phim nên nhiều hôm lên cơn hen, mà nghe có người trong đoàn phim đến thông báo đã xong bối cảnh quay là tôi liền khỏi ngay.

Còn nhỏ đã đóng phim, đã nổi tiếng nên tôi cũng thấy "oách" lắm. Lên lớp bạn bè cũng tíu tít hỏi han, tôi vui và cũng... ra vẻ lắm đấy (cười).

Còn có chuyện, mọi người bàn tán, kháo rằng, cô bé đóng vai em bé Hà Nội đã chết bị bệnh tim, rồi bệnh hen suyễn,... trong khi tôi đang đứng ngay cạnh (cười).

Theo Công văn số 7740/VPCP-KTN của Văn phòng Chính phủ, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã có ý kiến về chủ trương đầu tư dự án Ngôi Sao An Bình 2 (An Bình City) tại các lô đất VP1, VP2, TM1, TM2, CX1, KS và NT trong KĐT Thành phố Giao lưu, P. Cổ Nhuế 1, Q. Bắc Từ Liêm, P. Mai Dịch, Q. Cầu Giấy, Hà Nội, do CTCP Xuất nhập khẩu tổng hợp Hà Nội (Geleximco) làm chủ đầu tư.

Theo đó, Phó Thủ tướng đề nghị UBND TP.Hà Nội gửi hồ sơ dự án lên Bộ Xây dựng để thẩm định theo yêu cầu pháp luật hiện hành, trình Thủ tướng Chính phủ.

Phối cảnh Dự án An Bình City

Dự án Ngôi sao An Bình 2 thuộc dự án Thành phố Giao lưu (phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm) được xây dựng trên khu đất có diện tích 34,636m2, khởi công hồi tháng 4 vừa qua. Hiện nay, các sản phẩm căn hộ dự án đang được môi giới khá rầm rộ.

Phong Vân

Hàng loạt ngôi nhà biến thành hầm khi đường nâng, cuộc sống bị đảo lộn.

Sáng 6/9, trên đường Kinh Dương Vương (đoạn từ vòng xoay Phú Lâm đến vòng xoay An Lạc) dài khoảng 3,5 km trở thành cực hình đối với người đi đường, bởi bụi bay mù mịt, xuất hiện hàng trăm ổ gà. Nhà cửa hai bên đường luôn phải đóng cửa kín mít bởi chỉ 5 phút mở cửa là bụi bẩn bám đầy. Để chống bụi nhiều gia đình phải treo cả tấm bạc ni lông từ trần xuống nền nhà…

“Hơn nửa năm dự án được khởi công cũng là chừng ấy thời gian người dân xung quanh khu vực này khốn khổ”, bà Trần Thị Bích Hồng, số nhà 553 đường Kinh Dương Vương nói. Bà Hồng kể, sống ở đây từ những năm đầu thập niên 90 thế kỷ trước và đây cũng là lần thứ 3 con đường Kinh Dương Vương được nâng cao. “Từ trần nhà cao 3,7 m, qua hai lần nâng đường trước, hiện trần nhà tôi chỉ còn cách nền hơn 2 m. Đến lần này, đường nâng xong thì từ đường đi vào nhà sẽ phải…đi khom vì nền nhà chỉ còn cách trần chưa đầy 1,7m”, bà Hồng chua chát.

Theo bà Hồng, từ ngày dự án nâng đường này khởi công, đường bụi nên quán nét của bà không có người vào chơi trong khi phần trước nhà cho thuê bán văn phòng phẩm cũng đìu hiu. “Chúng tôi đề nghị giảm mức nâng đường hoặc phải có trợ cấp kinh phí để chúng tôi có tiền sửa nhà bởi như thế này là quá thiệt thòi. Nếu nâng đường như hiện tại thì gia đình tôi chỉ có hai cách: Một là đập ra làm lại hết và hai là phải nâng nền nhà thêm 1,5 m”, bà Hồng bức xúc.

Chị Huỳnh Thị Hoa, bán nước trước số nhà 685 đường Kinh Dương Vương ngao ngán vì tình cảnh buôn bán ế ẩm trong khi bụi ngập đường khiến sức khỏe ngày càng xuống cấp. Chỉ tay lên bảng treo dòng chữ “cho thuê mặt bằng”, chị Hoa kể: “Tấm bảng treo gần nửa năm nay rồi nhưng không ai ngó ngàng gì. Còn trước đó, mặt bằng này hái ra tiền bởi bao nhiều người giành nhau”.

Theo chị Hoa, nguyên do là mặt đường nâng quá cao và để không cho đá của công trình tràn vào nhà dân, chủ đầu tư đã xây sẵn một lớp gạch cao hơn 1 m trước cửa nhà, chỉ còn chừa khoảng 1 m để đi ra đi vào.

Để không cho đất đá tràn vào nhà, chủ nhà 406 trên đường này xây một lớp vách chắn ngay trước cửa cao cả mét nên xe hàng cũng không thể đẩy ra ngoài bán được, xe máy thì mỗi lần lên xuống phải có người giúp sức hoặc đi gửi ở chỗ khác. “Sắp tới đường nâng xong không biết lấy tiền đâu nâng nhà nữa chứ nhà như cái hầm thì làm sao mà sống, mà buôn bán được”, bà chủ nhà số 406 than.

Nhiều hộ dân có tiền bỏ ra hàng trăm triệu đồng để thuê nhân công xây dựng về cắt móng, nâng toàn bộ ngôi nhà lên cao gần 2 m. Một công nhân đang thi công ngôi nhà số 309 đường này, cho biết: “Nếu không nâng như vậy thì tầng 1 nhà này sẽ biến thành hầm, còn nếu chỉ nâng nền không thì rất khó nhìn do từ nền lên đến trần quá thấp”.

Theo Tiền phong