Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Diễn đàn CEO 2019. Ảnh theo MIC

Phát biểu tại Diễn đàn CEO 2019 với chủ đề “Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo: Bứt phá từ tư duy đến hành động” do Thời báo kinh tế Việt Nam chủ trì tổ chức vào chiều 5/4/2019 tại Hà Nội, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đưa ra định nghĩa về đổi mới sáng tạo. Theo đó, đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp (DN) là sử dụng công nghệ, chủ yếu là công nghệ số để tự động hoá, thông minh hoá toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp từ quản trị đến sản xuất, bán hàng, để DN trở nên thông minh và thông minh hơn trong mọi hoạt động của mình. Công nghệ, nhất là công nghệ số, công nghệ 4.0 chính là công cụ quan trọng nhất trong quá trình này. Từ khóa quan trọng trong đổi mới sáng tạo trong DN chính là: Thông minh và thông minh hơn.

Cách mạng xảy ra khi tương lai không nằm trên đường kéo dài của quá khứ

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng thời điểm của cuộc cách mạng xảy ra, đổi mới sáng tạo diễn ra khi sản phẩm cũ, cách làm cũ, tri thức cũ, mô hình kinh doanh cũ, hạ tầng cũ không còn phù hợp với tình hình mới. Cần phải có cách làm mới, tri thức mới, sản phẩm mới, mô hình kinh doanh mới.

Bộ trưởng cho rằng để tìm ra cách làm mới, mô hình kinh doanh mới tưởng chừng khó khăn nhưng thực ra lại rất đơn giản: Chỉ cần làm ngược lại những điều chúng ta hiện đang làm. Ngày trước chúng ta học rồi mới làm, còn nay làm trước rồi mới học vì cái mới chưa có để học, chỉ có thể thử nghiệm. Trước đây có công việc thì mới tìm người còn nay phải tìm người phù hợp rồi mới nghĩ đến chuyện làm gì. Việc ở đây toàn việc mới, chưa từng có ai nghĩ đến, làm đến nên cần những người ham thích đam mê, khám phá. Những năm trước sức mạnh của doanh nghiệp chính là đội ngũ nhân viên hùng hậu nay DN chỉ cần ít người để phản ứng nhanh, chuyển đổi nhanh trong tình hình mới.

Kinh tế số không phải là khái niệm phức tạp. Kinh tế số là dùng camera để giảm người bảo vệ, tự động tưới cây khi đất khô

Kinh tế số là các hoạt động kinh tế có sử dụng thông tin số, tri thức số như là yếu tố sản xuất chính. Sử dụng mạng Internet, mạng thông tin làm không gian hoạt động và sử dụng ICT để tăng năng suất lao động, tối ưu hóa nền kinh tế. Nói đơn giản là nền kinh tế liên quan đến công nghệ số.

Kinh tế số là một quá trình tiến hóa lâu dài, là quá trình chuyển đổi số trên bình diện quốc gia ở những mức độ khác nhau, mọi lĩnh vực, mọi doanh nghiệp, mọi cá nhân, mọi Chính phủ đều có thể sử dụng công nghệ số để làm tốt hơn công việc của mình, thậm chí đột phá để thay đổi về chất công việc của mình.

Sự kiện Toàn cảnh Thương mại điện tử Việt Nam 2019 diễn ra tại TP.HCM hôm 28/3 có chủ đề chính Scaling Up (tạm dịch: Tăng tốc). Bà Trương Lý Hoàng Phi, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC) cho biết trong giai đoạn tăng tốc của doanh nghiệp, có 4 yếu tố cực kỳ quan trọng cần chú ý.

Bà Trương Lý Hoàng Phi, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp (BSSC), tại diễn đàn Toàn cảnh TMĐT Việt Nam 2019 tại TP.HCM - Ảnh: H.Đ

Công ty khởi nghiệp có 3 giai đoạn phát triển: giai đoạn khởi sự kinh doanh, giai đoạn tăng tốc, và sau cùng trở thành doanh nghiệp lớn hoàn toàn.

Ở giai đoạn scale up, bà Phi cho rằng nhiều doanh nghiệp hiện nay nói nhiều về công nghệ, tuy nhiên bản thân công nghệ khi không được sử dụng đúng thì không có hiệu quả. Yếu tố quan trọng nhất hàng đầu trong giai đoạn này của doanh nghiệp chính là con người.

Khi cần tăng trưởng nóng, cần nhân rộng mô hình thì doanh nghiệp cần con người để thực thi các kế hoạch tăng trưởng.

“Nhân rộng mô hình không khó, nhân rộng con người mới khó”, bà Phi nói. Chẳng hạn một cửa hàng bán lẻ từ một và cửa hàng muốn nhân rộng lên vài chục cửa hàng thì việc đào tạo đội ngũ để bảo đảm dịch vụ thống nhất giữa các cửa hàng là rất quan trọng.

“Khi các bạn chưa đủ người có nên scale up hay không? Các bạn chưa chuẩn bị đủ có nên tăng trưởng mạo hiểm hay không”, bà Phi đặt câu hỏi.

Làm việc tại trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, bà Phi cho biết có nhiều doanh nghiệp khi đến cần tư vấn cho biết khi doanh nghiệp còn nhỏ vẫn có lời, khi phát triển lớn hơn thì lời ít đi, khách hàng rời bỏ, nhân viên nghỉ. Do đó, việc đào tạo và chuẩn bị nhân lực trước khi tăng tốc là cực kỳ quan trọng.

Điều quan trọng tiếp theo là phải lập chiến lược. Giai đoạn đầu các công ty khởi nghiệp rất trung thành với giá trị cốt lõi của họ, nhắm vào các khách hàng cụ thể. Tuy nhiên khi phát triển lớn hơn, nóng lòng mở rộng kinh doanh, các doanh nghiệp xa rời giá trị cốt lõi ban đầu. Do đó cần có chiến lược rõ ràng, cụ thể và bám vào đó trong quá trình tăng trưởng nóng.