Ông là GS ngành Văn học duy nhất còn trong tuổi công tác, Thư kí Hội đồng GS ngành Văn học, Phó Chủ tịch Hội đồng liên ngành Văn học và Ngôn ngữ học Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia (Nasfoted).

GS.TS Lê Huy Bắc: Đội ngũ nghiên cứu Khoa học xã hội của Việt Nam không hề yếu kém

'Chặn đứng' đà phát triển học thuật của KHXH&NV

PV: Ông đánh giá như thế nào về việc đào tạo tiến sĩ theo Thông tư 18/2021 mà Bộ GD-ĐT vừa công bố?

GS.TS Lê Huy Bắc:Thông tư 18 có điểm tích cực như trao quyền tự chủ hơn cho các cơ sở đào tạo, nhưng cần xem lại “phần cứng” của nghiên cứu sinh (NCS) và người hướng dẫn. Tôi chỉ đề cập trong lĩnh vực KHXH, vì đối với các ngành Khoa học tự nhiên và Kinh tế vốn có nhiều thành tựu trong công bố quốc tế thì Thông tư này không có gì đáng bàn nhiều. Các nhà khoa học thuộc lĩnh vực này thường xuyên tiếp cận với chuẩn quốc tế.

Đối với các ngành KHXH thì theo tôi, thông tư này chặn đứng đà phát triển học thuật KHXH của nước nhà. Quy chế đào tạo tiến sĩ từ năm 2017 yêu cầu NCS và người hướng dẫn phải có bài báo đăng tạp chí ISI/Scopus. Theo tôi đó là điểm thành công nhất, tạo nên một bước ngoặt lớn.

Từ năm 2017 đến nay, quy chế đó đã khiến cho các ứng viên TS, PGS, GS “dưới chuẩn quốc tế” không còn đất dụng võ, các “lò ấp” tiến sĩ bị xóa sổ, mang lại không khí học thuật trong lành cho ngành KHXH.

- Ông là GS thuộc lĩnh vực này, nói ra những điều như thế, ông không ngại va chạm hay sao?

Không vấn đề gì, vì đây chỉ là học thuật và khao khát của tôi khi muốn có được nền học thuật tiến bộ cho nước nhà. Sau quá trình triển khai hiệu quả, đáng lẽ ra Thông tư 08/2017 nên tiếp tục duy trì, thì giờ đây Thông tư 18/2021 chấp nhận việc “cá mè một lứa” giữa những người có công bố quốc tế và những người không có công bố quốc tế. 

Khi Thông tư 08 năm 2017 được ban hành, tuy chưa có bài báo thuộc danh mục ISI/Scopus nhưng tôi vẫn ủng hộ hướng đi đó. Bởi tôi nghĩ rằng những gì các nhà KHTN Việt Nam làm được thì các nhà KHXH cũng có thể làm được. Đội ngũ nghiên cứu KHXH của Việt Nam không hề yếu kém.

- Tại sao ông lại cho rằng chuẩn mới được đưa ra thấp hơn so với chuẩn cũ?

Tôi chỉ bàn về tạp chí, cơ sở của việc thừa nhận công bố của NCS và người hướng dẫn. Trừ các tạp chí thuộc KHTN và kinh tế thì toàn bộ các tạp chí KHXH&NV liên quan đến Văn, Sử, Địa, Triết học chưa có tạp chí nào có triển vọng đứng vào danh mục ISI/Scopus trong tương lai gần.

Hiện tại, theo tôi biết thì chỉ có 1 tạp chí Khoa học của Trường Đại học Đà Lạt vào cơ sở dữ liệu Đông Nam Á (ACI), 1 tạp chí Khoa học và Giáo dục của Trường ĐH Sư phạm - ĐH Đà Nẵng được công nhận vào chỉ mục của Blumx Metrics (Elesevier)... Trong khi đó, đa số các tạp chí chuyên ngành như Văn học, Lịch sử, Địa lí,… không hề đứng vào sơ sở dữ liệu nào của khu vực hay quốc tế.

Nếu nói rằng, nhờ công nhận bài báo của NCS và người hướng dẫn trên tạp chí Việt Nam sẽ giúp tạp chí quốc nội phát triển là thiếu cơ sở khoa học, vì đã mấy chục năm nay, các nhà khoa học không công bố quốc tế vẫn đều đặn đăng bài mà các tạp chí đó có vào được ISI/Scopus đâu?

Do đó, việc thông tư 18/2021 lấy chuẩn là các bài báo KHXH&NV đăng trên các tạp chí trong nước để công nhận thì tôi cho rằng là “hạ chuẩn” so với yêu cầu của quy chế 2017.

Chưa hết, quy chế đào tạo tiến sĩ mới yêu cầu nghiên cứu sinh trong 3-4 năm học phải có 2 điểm từ các tạp chí được đánh giá từ 0,75 điểm trở lên. Chỉ xét riêng ngành Văn học, theo danh mục của Hội đồng Giáo sư Nhà nước, có 14 tạp chí được tính từ 0,75 trở lên.

Còn yêu cầu đối với người hướng dẫn NCS là đạt tổng 4 điểm/5 năm, thì đúng là xem thường người hướng dẫn vì chỉ với một tiến sĩ vừa bảo vệ sau 1 năm cũng đã có thể đạt hơn 4 điểm công trình in trên các tạp chí KHXH trong nước.

Không liên thông có thể tiếp tay cho 'đạo văn'

- Liệu ông có định kiến với các tạp chí của Việt Nam không?

Để hội nhập với quốc tế cần một số yếu tố mà trước tiên là tạp chí phải được trình bày bằng tiếng Anh để quốc tế đều có thể xem, tra cứu được.

Những người làm KHXH ở Việt Nam cũng giỏi chứ không phải không, có điều nhiều trong số họ không có định hướng rằng cần phải mang những tri thức của mình để thế giới cùng biết.

Nhiều người không có động lực hướng đến “chuẩn quốc tế” bởi đạt tới giáo sư, phó giáo sư và hài lòng với cái danh của mình, không nỗ lực phấn đấu để tạo nên một nền học thuật phát triển cho nước nhà.

- Cũng có ý kiến cho rằng, giá trị các bài báo khoa học có thể nằm ở ứng dụng thực tiễn trong nước. Ông nghĩ sao về điều này?

Vậy thì phải phân biệt rõ mảng nào phục vụ cho nhu cầu nội địa, để có chính sách phù hợp (có thể không yêu cầu bài báo quốc tế ngay). Nhưng chúng ta cũng cần phải cho thế giới biết cái nhu cầu nội tại đó phù hợp với chuẩn mực chung của nhân loại như thế nào, chứ chúng ta không thể 'một đường, một kiểu'.

Trong thời buổi toàn cầu hóa này, không có vấn đề gì là của riêng của Việt Nam. Một bài báo khoa học mà dữ liệu không có sự liên thông, không hiện lên trên bất kỳ hệ thống nào để có thể đánh giá được bao nhiêu lượt trích thì làm sao gọi là khoa học được. Chính sự không kết nối rộng rãi, minh bạch này còn tiếp tay cho cả sự đạo văn nữa.

- Theo ông, liệu quy chế đào tạo tiến sĩ mới này có thể xóa bỏ được nạn thuê viết bài báo quốc tế như một số ý kiến đưa ra hay không?

Khái niệm “thuê viết bài báo quốc tế” nghe thật khôi hài.

Quy chế đào tạo chặt chẽ thì làm sao có chuyện thuê viết bài báo quốc tế. Chẳng hạn một NCS đầu vào IELTS 6.5, được người hướng dẫn có bài báo ISI/Scopus nhận thì tôi chắc việc thuê viết sẽ rất khó xảy ra. Những người có học luôn biết tự trọng để bảo vệ phẩm giá của mình. Một người thầy hướng dẫn có đủ năng lực công bố bài báo quốc tế thì sẽ hướng dẫn học trò đi theo con đường đó.

Thanh Hùng (thực hiện)

PTT Vũ Đức Đam chỉ đạo Bộ GD-ĐT nghiêm túc tiếp thu ý kiến về chuẩn tiến sĩ mới

Ngày 15/7, Văn phòng Chính phủ có công văn gửi Bộ GD-ĐT thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về Quy chế tuyển sinh và đào tạo trình độ tiến sĩ mới.

Thuyền trưởng người Hàn Quốc cho biết: "Tuyển Việt Nam hết cơ hội đi tiếp và vừa có trận thua đậm Australia. Chúng tôi đã làm người dân Việt Nam thất vọng. Với tư cách HLV trưởng, tôi xin gửi lời xin lỗi tới người hâm mộ.

Không chỉ xin lỗi, chiến lược gia của tuyển Việt Nam còn hứa sẽ mang niềm vui đến cho người hâm mộ ở “quê hương thứ 2” như từng tự nhận bằng một kết quả tốt trước Trung Quốc trong ngày đầu năm mới.

HLV Park Hang Seo phải nhẫn nại

Kết quả thế nào thì phải chờ, nhưng dường như HLV Park Hang Seo đang không có được sự nhẫn nại khi áp lực chiến thắng hay có điểm tại vòng loại thứ 3 World Cup quá lớn sau 7 thất bại liên tiếp.

2. Thực tế không phải tới lúc này ông thầy người Hàn Quốc mới đánh mất sự nhẫn nại của mình, bởi ngay ở trận lượt đi với Trung Quốc đã xảy ra và dẫn tới thất bại đáng tiếc cho tuyển Việt Nam.

Ở trận đấu đó, tuyển Việt Nam chơi khá cởi mở để vươn lên dẫn bàn trước người hàng xóm, nhưng cũng chính điều này khiến đoàn quân của HLV Park Hang Seo phải nhận thất bại trong đó có một bàn thua từ tình huống phản công.

Rõ ràng việc HLV Park Hang Seo đánh giá Trung Quốc không quá cao là có lý với những gì mà đội bóng này thể hiện trước đó, nhưng cũng vì sự chủ quan khiến tuyển Việt Nam nhận quả đắng bằng thất bại 2-3 ở UAE.

Đó là thất bại được coi đáng tiếc nhất của tuyển Việt Nam ở vòng loại thứ 3 World Cup đến lúc này, bởi nếu chơi khôn ngoan hơn thầy trò HLV Park Hang Seo đã có điểm thay vì trắng tay.

3. Theo truyền thống Á Đông, năm mới người ta hay chúc nhau phát tài, phát lộc, hanh thông... để tất cả cũng sẽ mong tuyển Việt Nam có trận đầu tiên của năm mới như thế.

nếu muốn đội nhà mang niềm vui cho người hâm mộ Việt Nam trong ngày đầu năm mới

Nhưng muốn vậy có lẽ cần phải chúc HLV Park Hang Seo thêm một chữ Nhẫn cho trận đấu gặp Trung Quốc trên sân Mỹ Đình vào ngày 1 Tết Nhâm Dần.

Cần chúc thế là vì những gì đã xảy ra trước đây dẫn tới thất bại cũng nằm ở sự thiếu nhẫn nại từ HLV Park Hang Seo trong chính trận đấu lượt đi với Trung Quốc.

Nói luôn rằng, tuyển Việt Nam cần sự nhẫn nại, kể cả khi được chơi ở sân Mỹ Đình bởi nói gì thì nói Trung Quốc vẫn nhỉnh hơn so với thầy trò HLV Park Hang Seo về mọi mặt.

Đánh giá thực lực đối thủ một cách chính xác như thế giúp tuyển Việt Nam vào trận với sự thận trọng cao nhất để nắn nót hơn trong từng pha dứt điểm, hay các đường chuyền.

Chơi nhẫn nại chờ đợi cơ hội thực ra cũng là bài tủ của tuyển Việt Nam, thế thì không cần thiết HLV Park Hang Seo phải quá sốt ruột với mục tiêu chiến thắng như tuyên bố.

Tôn trọng đối thủ, chờ thời cơ, tuyển Việt Nam và HLV Park Hang Seo sẽ mang niềm vui tới cho người hâm mộ. Còn tất tay hay thiếu nhẫn nại thì có thể lại dễ đi vào con đường trước đây. Phải Nhẫn thôi, thầy Park.

Xuân Mơ

Tuyển Việt Nam tổng duyệt, 6 cầu thủ chia tay sớm

Trước trận tái đấu Trung Quốc, HLV Park Hang Seo nói lời chia tay với 6 cầu thủ.

Daily Star khẳng định, MU rất muốn có Kante, và làm mọi cách để mang anh về sân Old Trafford.

MU được cho là sắp có Kante với giá 80 triệu bảng

MU nhiều khả năng chia tay Ander Herrera theo dạng tự do. Matic mất phong độ nên tương lai không chắc chắn.

Vì thế, Phó chủ tịch Ed Woodward tự đứng ra chiêu mộ Kante, để giúp HLV Ole Gunnar Solskjaer có ngôi sao lớn để xây dựng đội hình.

Kante không hạnh phúc ở Chelsea. HLV Maurizio Sarri xây dựng lối chơi quanh Jorginho, khiến tiền vệ người Pháp không được đá tiền vệ trung tâm sở trường.

Vì nhiều lý do khác nhau, Chelsea khó sa thải Sarri sau mùa giải này. Thế nên, ở lại Stamford Bridge, Kante tiếp tục nhường vị trí quen thuộc cho Jorginho.

Điều quan trọng nhất với Kante không phải vấn đề tiền bạc. Sau khi đã giành Premier League với Leicester và Chelsea, anh muốn được hạnh phúc mỗi khi bước vào trận đấu.

Cựu cầu thủ Danny Murphy nhận định, "MU thích hợp với Kante. Hiện tại, cậu ấy không hạnh phúc. Nhưng sang Old Trafford, Kante sẽ tìm thấy niềm hạnh phúc cho mình".

MU vừa có trận hòa Chelsea 1-1, và Ed Woodward đã sớm khởi động chiến dịch đàm phán, đồng ý đặt lên bàn khoản phí chuyển nhượng 80 triệu bảng.

Một khi mua được Kante, MU sẽ không bán Paul Pogba. Bởi vì, họ vốn rất hiểu nhau khi cùng tuyển Pháp giành chức vô địch World Cup 2018.

ĐP