Giáo sư Dương Quảng Hàm.

Lời hẹn cuối

Giáo sư Dương Quảng Hàm (1898 - 1946) đỗ thủ khoa khóa đầu tiên trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, cụ được bổ nhiệm làm Thanh tra Trung học vụ, rồi làm Hiệu trưởng Trường Bưởi.

Cuối năm 1946, trước tình hình Toàn quốc kháng chiến sắp sửa nổ ra, theo chủ trương của chính phủ, người Hà Nội tản cư về các vùng quê. Căn nhà của Giáo sư Hàm được đục tường, thông với các nhà bên cạnh thành một lối đi cho dân quân, tự vệ luồn qua đánh du kích.

Vợ chồng Giáo sư Hàm đã đưa ba người con nhỏ: Cương, Duyên, Minh về quê Hưng Yên trước. 5 người con lớn ở lại, tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ Thủ đô.

Khi Toàn quốc kháng chiến nổ ra, vợ chồng Giáo sư Hàm được dân quân tự vệ dẫn đường, luồn qua các con phố đến đền Hàng Bạc rồi di chuyển ra vùng tự do bằng cách đi qua bãi đất dưới chân cầu Long Biên.

‘Hôm đó, cha mẹ tôi gặp chị Thoa (Giáo sư Lê Thi - con gái thứ 2 của vợ chồng Giáo sư Hàm) đang tham gia đội tự vệ, mang cơm nắm tiếp tế cho người dân.

Cuộc gặp chớp choáng giữa nơi mưa bom, bão đạn, chị chỉ kịp đưa cho cha mẹ hai nắm cơm rồi dặn: ‘Cậu, mợ (cha mẹ - nv) ở lại đây, sẽ có tự vệ đưa ra khỏi thành phố’, ông Dương Tự Minh xúc động chia sẻ.

Đội dân quân tự vệ có chủ trương: Đàn bà đi trước, đàn ông đi sau. Giáo sư Hàm động viên vợ: ‘Mình yên tâm, ta gặp nhau ở quê’. Nào ngờ, đó là giây phút cuối cụ bà nghe tiếng nói của chồng.

Cụ bà Trần Thị Vân vượt qua con đường nguy hiểm, luồn dưới gầm cầu Long Biên đến khu vực an toàn rồi đi đò qua bên kia sông Hồng, thẳng hướng quê nhà Phú Thị (Hưng Yên).

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, cụ bà Vân vẫn ngóng ngày chồng trở về.

Ròng rã mấy ngày, cụ bà Vân cũng về đến quê. Thấy bóng dáng cụ từ xa, ba người con nhỏ chạy ra, ôm chầm lấy mẹ. Ông Dương Tự Minh hỏi: ‘Cậu đâu? Sao cậu không đi cùng mợ’? Nghe con hỏi, cụ bà Vân sững sờ.

'Mãi sau này chúng tôi mới biết, trên đường đi, cụ Hàm bị phục kích rồi ngã xuống làn đạn của giặc', ông Tự Minh kể tiếp.

Suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, gia đình luôn mong chờ tin tức của Giáo sư Hàm. Bao đêm ròng, cụ bà Vân thức trắng, nước mắt ướt đầm tay áo. Đến vùng nào tản cư, gặp học trò, người quen của chồng, cụ bà đều dò la tin chồng nhưng thông tin về Giáo sư Hàm vẫn bặt vô âm tín.

Giải phóng Thủ đô, cụ bà Trần Thị Vân mới thực sự tin rằng, chồng mình đã qua đời. Cụ bà lấy ngày 19/12/1946 (27/11 năm Bính Tuất - ngày toàn quốc kháng chiến) làm ngày giỗ chồng. Trong nghĩa trang họ Dương ở Hưng Yên có thêm ngôi mộ mới của Giáo sư Dương Quảng Hàm nhưng chỉ là mộ gió.

Cuộc khai quật hài cốt dưới tòa nhà

‘Hàng chục năm trôi qua, cái chết của cha tôi luôn là một ẩn số. Đến năm 1999, nhờ một số người tham gia dân quân tự vệ thời kỳ ấy xác nhận, chúng tôi mới biết, cha mất cuối tháng 12 năm 1946 nhưng sau đó thi thể cha bị đưa đi đâu không rõ. Năm 2000, cha tôi được nhà nước phong tặng danh hiệu liệt sĩ', ông Minh nói.

Lễ phong tặng danh hiệu liệt sĩ cho Giáo sư Dương Quảng Hàm.

Thực hiện di nguyện của mẹ, các con Giáo sư Hàm nhiều lần tìm kiếm mộ cha.

‘Gần 20 năm trước, chúng tôi bắt đầu hành trình tìm kiếm. Có người mách cha tôi bị giặc bắn vào đầu, chúng hất thi thể cụ xuống hồ trước cửa nhà thờ Liễu Giai. Dân quân tự vệ vớt lên, đưa về nghĩa trang Nhổn (Bắc Từ Liêm, Hà Nội) chôn cất.

Cả nhà đến nghĩa trang Nhổn, thấy mộ liệt sĩ vô danh nhưng đề hi sinh năm 1948 - 1949. Trong khi đó, những người biết vụ việc cha tôi qua đời, xác nhận cụ mất năm 1946. 

Vài tháng sau, người ta lại báo ngôi mộ nằm phía sau ngôi mộ kia mới là của cụ Hàm.Tôi lên kiểm tra, đó cũng là mộ vô danh, không có gì hơn’, ông Minh cho biết thêm.

Ông Dương Tự Minh.

Sau đó, chị gái ông Minh nghe người ta nói, Giáo sư Hàm được chôn cất gần Bệnh viện Việt Đức. Sau này người ta xây nhà, chuyển mộ lên nghĩa trang Bất Bạt (Ba Vì, Hà Nội).

Lần theo chỉ dẫn lên Bất Bạt, con cháu Giáo sư Hàm tìm thấy một ngôi mộ vô danh khác. Lúc đó, kỹ thuật xác định bằng ADN chưa có, thủ tục xin khai quật mộ rất phức tạp nên các con Giáo sư Hàm đã tổ chức thăm viếng cả ba ngôi mộ, hương khói đầy đủ.

Cách đây khoảng 8 năm, tại một tòa nhà ở đường Trần Phú (Hà Nội), người ta sửa chữa tầng hầm, đào lên có nhiều bộ hài cốt dưới đó.

Một số thông tin cho rằng, trong các bộ hài cốt đó, có hài cốt Giáo sư Hàm. Để chắc chắn, con cháu Giáo sư Hàm đề nghị lấy ADN xét nghiệm. Kết quả giám định khiến gia đình một lần nữa thất vọng. Tất cả các mẫu ADN lấy từ các hài cốt dưới biệt thự không có mẫu nào trùng khớp.

'Đến giờ, các anh chị em tôi, người đã mất, người đã già yếu. Mọi tia hi vọng tìm hài cốt cha đã không còn. Dẫu vậy, năm nào chúng tôi cũng về nghĩa trang họ Dương (Hưng Yên) thắp hương cho cha mẹ.

Tôi tự an ủi mình rằng, dù không tìm được hài cốt cha nhưng danh tiếng của ông sẽ sống mãi trong lòng con cháu và mọi người’, ông Tự Minh ngậm ngùi nói.

Cuộc hôn nhân của bà chủ buôn vải và hiệu trưởng trường Bưởi

 Đến với nhau nhờ mai mối nhưng vợ chồng giáo sư Dương Quảng Hàm đã có cuộc hôn nhân đầy hạnh phúc.

Ngày 15/9, trong video đăng trên trang cá nhân, Mai thông báo: ‘Mai đã ly hôn rồi. Giờ Mai ở một mình. Tất cả là số phận của Mai rồi, Mai không biết làm gì được, khó lắm’.

Thông tin này làm nhiều người bất ngờ. 4 tháng trước, Mai cho biết, cuộc sống của cô với chồng con ở Bỉ hạnh phúc. Chồng cô có tính hay ghen nhưng yêu vợ, thường giúp vợ việc nhà những lúc rảnh rỗi. Anh cảm thấy may mắn khi cưới được cô làm vợ. Mỗi năm một lần, vợ chồng cô sẽ đưa hai con về Việt Nam thăm nhà ngoại.

Mai cho biết, sau ly hôn, cô buồn, nhưng vì con, cô sẽ gắng vượt qua.

Khuya cùng ngày, trao đổi với VietNamNet, Mai khẳng định một lần nữa, vợ chồng cô đã đường ai nấy đi. Việc ly hôn này là đồng thuận. Hiện hai con nhỏ đang sống cùng ba. Mai không phải cấp dưỡng nuôi con và được đón hai bé về ở cùng vào hai ngày cuối tuần.

Cô gái trẻ cho biết, thời gian qua, cô chịu rất nhiều điều tiếng, rằng lấy chồng vì ham tiền, danh tiếng và dựa hơi chồng. ‘Mai đã rất buồn. Ở bên này, Mai cũng có công việc ở bệnh viện và có trang vlog riêng. Được như hiện nay là Mai đã cố gắng rất nhiều’, Mai nói và cho biết , cô sẽ tiếp tục sống ở Bỉ để được ở gần con.

'Không được nuôi con, Mai rất buồn. Nhưng Mai sẽ gắng làm việc để lo cho con, dành tình cảm cho con khi được gặp vào hai ngày cuối tuần', cô gái từng được nhiều người biết nhờ tài nói tiếng Anh khi đi bán hàng cho khách du lịch ở Sa Pa 12 năm trước nói.

Cuộc sống ở Bỉ của cô gái H’Mông giỏi tiếng Anh với chồng doanh nhân

'Chồng Mai nói, lấy được Mai là món quà quý giá, vì thế, anh thích phụ vợ việc nhà. Lâu lâu, anh ấy lại tạo bất ngờ cho vợ bằng bó hoa, món quà nhỏ'.  

Trước đây, chị Sang được bạn bè cùng tuổi, chung cảnh ngộ xin đi làm cùng. Tuy nhiên, hiện nay, chị được nhiều cô gái trẻ xin theo để học việc. Chị nói: “Công việc này tuy cực nhưng nếu có sức khỏe, làm tốt cũng mang lại thu nhập khá. Do vậy, tôi thường được nhiều em công nhân trẻ, thậm chí là sinh viên xin đi làm cùng.

Tôi thường chia việc cho các em làm vào những hôm được nhiều chủ nhà liên hệ. Tuy vậy, tôi cũng chỉ giới thiệu việc cho những người mình tin tưởng thôi nếu không sẽ mất khách”.

Trong khi đó, chị Bùi Thị Hoài (SN 1966, quê Quảng Nam) tạm thời không san sẻ khách hàng của mình cho những cô gái trẻ. Sau nhiều lần chia sẻ khách hàng cho các cô gái, chị liên tục bị khách mối phàn nàn, thậm chí cắt đứt liên lạc.

Chị nói: “Hiện nay, các bạn trẻ thậm chí 18-19 tuổi làm công việc này rất nhiều. Tùy vào mục đích, các em làm việc với những tinh thần, thái độ khác nhau. Có em là sinh viên muốn kiếm thêm thu nhập. Cũng có em chọn việc này với mục đích kiếm tiền thật nhiều, thật nhanh.

Tuy vậy, dù với mục đích nào, các đối tượng này cũng gặp nhiều khó khăn hơn những người đứng tuổi như chúng tôi. Bởi, các em còn trẻ thường ngại khó, dễ tự ái, dễ tổn thương. Hơn thế, các em cũng gặp nhiều cạm bẫy hơn”.

Chuyện những cô gái, chàng trai trẻ giúp việc nhà theo giờ bị chủ nhà gạ gẫm, quấy rối tình dục, đánh ghen… không hiếm. Đồng quan điểm, Bùi Minh An (25 tuổi, Sóc Trăng), người từng bị nữ chủ nhà đánh ghen khẳng định, nhiều người trẻ giúp việc theo giờ rơi vào những tình huống khó xử và dễ sa ngã nếu không bản lĩnh.

Minh An bắt đầu làm giúp việc nhà theo giờ trong thời gian chưa xin được việc làm sau khi tốt nghiệp đại học. An được phụ huynh em học sinh mình đang dạy kèm giới thiệu đến dọn nhà theo giờ cho một hộ gia đình sống cùng khu chung cư.

Cần bản lĩnh

Tại đây, mỗi khi làm việc, An thường có cảm giác có người đứng ở phía sau nhìn mình rất lâu. Lúc đầu, cô gái nghĩ chủ nhà cố ý làm như vậy để quan sát, thăm dò cách làm việc của mình.

“Tuy nhiên sau đó, tôi phát hiện chỉ có anh chủ nhà thường xuyên đứng ở phía sau quan sát tôi. Lúc đầu, tôi cũng không chú ý nhưng càng về sau, anh ấy càng có những biểu hiện lạ như luôn theo sát tôi, nhìn chằm chằm vào vị trí nhạy cảm trên cơ thể. Có lần, anh ấy còn giả vờ gặp sự cố để đụng chạm vào tôi”, An nói.

Tiếc người khách hàng luôn trả tiền cao hơn những chủ nhà khác, An không phản kháng quyết liệt. Cô gái chỉ cố gắng tránh né những hành vi thái quá của anh chủ nhà. Tuy nhiên sau đó, An bị vợ chủ nhà đánh ghen, cho rằng cô cố ý “gạ gẫm, dụ dỗ” chồng mình để có thêm tiền.

Trái ngược với An, nữ giúp việc theo giờ tên Tiên lại tiết lộ việc cô bị chủ nhà gạ gẫm “bán vốn tự có” với những lời hứa hấp dẫn. “Không riêng gì tôi, nhiều bạn nam làm nghề này cũng bị chủ nhà gạ gẫm bằng tiền, trang sức, điện thoại sang…”,  Tiên khẳng định.

Dẫu biết công việc có nhiều cạm bẫy, những người như An, Tiên vẫn cố gắng bám trụ bởi nghề này đem lại thu nhập khá và gần như lúc nào cũng có khách hàng, nhất là dịp gần Tết. Để bảo vệ mình, An, Tiên tự đưa ra những yêu cầu, thỏa thuận riêng trước khi đến nhà giúp việc cho khách.

Một trong những quy định này là chỉ nhận làm việc khi chủ nhà đi vắng hoặc không có đàn ông ở nhà. Việc này nhằm mục đích tránh xảy ra những tình huống không hay, ảnh hưởng đến danh dự người làm việc, hạnh phúc gia đình của khách.

An nói: “Lâu dần, các khách hàng của tôi cũng hiểu và thông cảm cho điều kiện tế nhị này. Họ chỉ gọi tôi đến dọn dẹp, vệ sinh nhà cửa khi khi chồng, con trai đã ra khỏi nhà.

Tuy vậy, để có thể làm việc lâu dài, những người trẻ ngoài việc phải trung thực, không ngại khó còn phải có bản lĩnh. Có bản lĩnh mình sẽ được chủ nhà tôn trọng, sẽ làm chủ được bản thân, không bị những cám dỗ, cạm bẫy tác động”.

Đi học làm nghề giúp việc theo giờ, chủ vui mình mới được vui