Cụ thể, trong tháng 8, Cục An toàn thông tin đã phát hiện tiếp 55 website giả mạo thương hiệu để lừa đảo, đưa tổng số địa chỉ website giả mạo, lừa đảo trong cơ sở dữ liệu chống lừa đảo lên 125.226. Cùng với đó, ‘Điểm tin tuần’ là một trong những hoạt động tuyên truyền được Cục An toàn thông tin duy trì liên tục từ tháng 11 năm ngoái đến nay, với mục đích giúp người dùng nhận biết và có kỹ năng ứng phó với các tình huống lừa đảo trực tuyến. Dưới đây là 6 thông tin nổi bật về tình hình lừa đảo trực tuyến trong tuần từ ngày 9/9 đến 15/9:

‘Nở rộ’ hình thức lừa đảo kêu gọi từ thiện sau bão Yagi

Lợi dụng hưởng của bão Yagi và mưa lớn, lũ quét, ngập lụt sau bão, không gian mạng Việt Nam đã xuất hiện nhiều thông tin kêu gọi từ thiện của những kẻ lừa đảo mạo danh để trục lợi. Các đối tượng đã giả mạo cơ quan nhà nước, Hội chữ thập đỏ và các tổ chức từ thiện uy tín khác để kêu gọi quyên góp nhằm chiếm đoạt số tiền của người dân ủng hộ đồng bào gặp thiên tai.

Đối tượng lừa đảo còn dùng nhiều hình ảnh, thông tin giống các trang chính thống để kêu gọi quyên góp khiến cho nhiều người dân bị nhầm lẫn và chuyển tiền cho chúng.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân trước khi ủng hộ, cần tìm hiểu kỹ về tổ chức kêu gọi và xác minh tính xác thực của thông tin. Khi muốn chia sẻ khó khăn với đồng bào các vùng ảnh hưởng thiên tai, người dân nên quyên góp, ủng hộ qua cơ quan, đơn vị uy tín, minh bạch để đảm bảo sự đóng góp của mình thực sự có ý nghĩa.

Mạo danh bác sĩ, bệnh viện thẩm mỹ để lừa chiếm đoạt tài sản

Lợi dụng nhu cầu làm đẹp của người dân ngày càng cao, thời gian qua, các đối tượng đã liên tục mạo danh bệnh viện, bác sĩ thẩm mỹ để tạo lòng tin với khách hàng nhằm thu lợi bất chính. Cụ thể, các đối tượng lừa đảo lập những tài khoản mạng xã hội giả mạo mang tên và hình ảnh của bác sĩ uy tín. Những trang này thường chia sẻ các bài viết liên quan đến sức khỏe, khám chữa bệnh để thu hút sự chú ý và tạo lòng tin với người theo dõi.

Ngoài ra, đối tượng còn cung cấp hình ảnh các chứng chỉ, bằng cấp giả mạo hoặc chỉnh sửa hình ảnh để làm giả danh tính bác sĩ nhằm tăng mức độ uy tín. Sau khi xây dựng lòng tin, kẻ lừa đảo mời chào dịch vụ khám chữa bệnh trực tuyến với mức giá thấp, ưu đãi đặc biệt và chiếm đoạt tiền đặt cọc của người bệnh.

Khuyến cáo người dân cẩn trọng khi chọn dịch vụ khám chữa bệnh, bán thuốc trên mạng, Cục An toàn thông tin khuyên họ nên kiểm tra kỹ thông tin về bác sĩ và cơ sở y tế trước khi sử dụng dịch vụ; chỉ nên sử dụng các nền tảng khám chữa bệnh online chính thống, được cấp phép và có hệ thống kiểm tra danh tính bác sĩ rõ ràng.

Mất tiền tỷ khi đầu tư tài chính trên mạng xã hội

Chiêu trò lừa đảo đầu tư tài chính trên mạng xã hội gần đây vẫn khiến nhiều người dân bị chiếm đoạt số tiền lớn. Đơn cử, một phụ nữ sống tại Hà Nội mới đây đã trình báo cơ quan Công an việc bị lừa 2,3 tỷ đồng sau khi tham gia nhóm 'Tài chính thời đại' và đầu tư tiền ảo qua sàn Bitforex.com.

Về thủ đoạn, các đối tượng lừa đảo thường lập ra các sàn chứng khoán, đầu tư tiền ảo giả mạo và giả danh là chuyên gia tài chính, chuyên viên chứng khoán hay đại diện các công ty môi giới uy tín. Tiếp đó, chúng mời nạn nhân vào các nhóm đầu tư trên Facebook, Telegram, Zalo… và mời chào họ tham gia vào sàn do chúng tạo ra.

Ban đầu, đối tượng quảng cáo, hứa rằng sàn có lãi suất cao, thậm chí đưa ra bằng chứng giả mạo về lợi nhuận từ các nhà đầu tư trước đó. Tuy nhiên, sau khi thu hút được số lượng lớn nhà đầu tư và nhận tiền, sàn giao dịch ảo sẽ đóng cửa hoặc biến mất, khiến nhà đầu tư mất sạch số tiền đã đầu tư.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân không tham gia đầu tư, mua bán trên các sàn giao dịch tiền ảo, tiền kỹ thuật số, website hay ứng dụng đầu tư tiền ảo; không chia sẻ thông tin cá nhân cho bất kỳ ai; cũng như không tải về các ứng dụng không rõ nguồn gốc hoặc nhấp vào đường dẫn lạ.

Cảnh giác trước thủ đoạn lừa đảo xuất khẩu lao động

Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ LĐTB&XH) mới có cảnh báo về thông tin giả mạo, lừa đảo người lao động đi Hàn Quốc làm việc theo chương trình EPS.

Theo Cục An toàn thông tin, thủ đoạn của đối tượng lừa đảo xuất khẩu lao động là mạo danh các công ty môi giới lao động hợp pháp bằng cách tạo website, cung cấp giấy tờ giả mạo.

Các đối tượng còn tổ chức hội thảo tại các địa phương, hứa hẹn việc làm tại nước ngoài với mức thu nhập cao, điều kiện lao động tốt. Tiếp đó, chúng yêu cầu người lao động nộp khoản tiền lớn để làm thủ tục và chiếm đoạt số tiền đó.

Đề nghị người lao động  tìm hiểu kỹ về các chương trình xuất khẩu lao động qua các nguồn chính thống, Cục An toàn thông tin cũng lưu ý họ không nên tin vào các quảng cáo hay lời mời hứa hẹn hấp dẫn nhưng thiếu cơ sở pháp lý. Người lao động cũng cần kiểm tra, xác minh về đơn vị môi giới lao động; không nộp bất kỳ khoản tiền nào trước khi ký kết hợp đồng lao động.

Chiêu lừa đảo trực tuyến mới nhắm vào người dùng Google Voice

Thủ đoạn lừa đảo mới nhắm vào những người mua và bán hàng qua các nền tảng mạng xã hội có sử dụng Google Voice đã được ghi nhận xuất hiện tại Mỹ. Ban đầu, đối tượng lừa đảo giả vờ quan tâm và liên hệ với những tài khoản đăng bài trên các Craigslist, Facebook Marketplace về nhu cầu mua bán sản phẩm, dịch vụ.

Sau khi trò chuyện, đối tượng sẽ chủ động gửi mã xác nhận tài khoản Google Voice của mình và yêu cầu nạn nhân cung cấp số điện thoại, đồng thời xác minh tính chính thống bằng cách gửi lại mã. Tiếp đó, đối tượng dùng mã được nạn nhân chia sẻ để tạo 1 tài khoản Google Voice khác liên kết với số điện thoại của nạn nhân.

Điều này sẽ cho phép kẻ lừa đảo chiếm quyền kiểm soát số điện thoại của nạn nhân qua tài khoản Google Voice, từ đó theo dõi được toàn bộ nội dung tin nhắn, cuộc gọi trên điện thoại và thực hiện các giao dịch chuyển tiền bất hợp pháp. Thiệt hại do thủ đoạn này gây ra có thể dao động từ vài trăm cho đến hàng nghìn USD.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân đề cao cảnh giác khi sử dụng Google Voice; không làm theo hướng dẫn của các đối tượng lạ, không cung cấp các thông tin và dữ liệu cá nhân khi chưa xác minh được danh tính đối tượng; nâng cao bảo mật bằng cách bật chế độ bảo mật 2 lớp với các ứng dụng.

Khi nghi ngờ đối tượng có dấu hiệu lừa đảo, người dùng cần báo cáo ngay với bộ phận quản lý ứng dụng để kịp thời ngăn chặn hành vi lừa đảo.

Tạo video Deepfake giả mạo CEO Apple để lừa đảo đầu tư

Thời gian gần đây, nhiều người dân Mỹ đã bắt gặp những buổi livestream với nội dung kêu gọi đầu tư tiền ảo được cho là đến từ CEO Apple Tim Cook, song thực chất đây là những video giả mạo, được các đối tượng lừa đảo dùng công nghệ Deepfake tạo ra với mục đích chiếm đoạt tài sản người dùng.

Cụ thể, trong video Deepfake giả mạo khuôn mặt và giọng nói của CEO Apple Tim Cook được livestream trên các nền tảng mạng xã hội, Tim Cook giả mạo sẽ đưa ra các nhận định về thị trường chứng khoán, từ đó kêu gọi người xem tham gia đầu tư bằng cách gửi tiền dưới dạng các đơn vị tiền ảo phổ biến như Bitcoin, Ether, Tether hoặc Dogecoin. Sau khi nhận được một số lượng tiền nhất định từ người xem, đối tượng sẽ tắt livestream, xóa toàn bộ những video và thông tin liên quan.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cảnh giác trước những lời mời gọi đầu tư hứa hẹn đem về lợi nhuận cao, rủi ro thấp; chủ động xác minh tính hợp pháp của các dự án đầu tư tiền điện tử, không tin cũng như không làm theo hướng dẫn của các đối tượng.

Người dân cũng cần xác thực nguồn gốc của các video hoặc bài đăng trên mạng xã hội; những thông báo đến từ người nổi tiếng, tập đoàn lớn thường chỉ xuất hiện trên cổng thông tin điện tử chính thống hoặc các tài khoản có tích xanh với nhiều lượt theo dõi. Trường hợp phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dùng cần báo cáo các tài khoản giả mạo để kịp thời ngăn chặn hành vi lừa đảo.

Trưởng thành, ra Hà Nội học tập và lập nghiệp, tôi ít về quê vì mang nặng nỗi đau thuở thiếu thời.

Nhờ kiên trì và tinh thần cầu tiến, tôi cũng có chỗ đứng vững vàng, làm trưởng phòng kinh doanh của công ty lớn. Năm 30 tuổi, tôi đồng ý nhận lời cầu hôn của Tiến, giám đốc công ty thiết kế.

Anh cũng mồ côi, bị họ hàng chối bỏ. May có vợ chồng người bạn thân của bố dang tay đón nhận, nuôi dưỡng. Họ làm giấy tờ trở thành bố mẹ nuôi của Tiến.

Cả hai có sự độc lập về kinh tế nên khi kết hôn, chúng tôi khá thoải mái. Hai vợ chồng chung tiền mua lại căn biệt thự liền kề của bạn chồng.

Ảnh: B.N

Sau cưới, tôi mang thai, sinh được cậu con trai trắng trẻo, giống bố như tạc. Bạn bè còn hay trêu, tôi mang phận đẻ thuê.

Năm đầu hôn nhân, mọi thứ trôi qua êm đềm. Chồng tôi không thuộc mẫu đàn ông lãng mạn, bay bổng, tính cách có phần cứng nhắc, thường không khéo léo trong ứng xử với phụ nữ nhưng anh chăm sóc vợ con ân cần, bao nhiêu việc nhà, đều giành làm hết. 

Tháng trước, chồng đi công tác, con trai hơi sốt, anh nhờ cô hàng xóm tên Thư để ý giúp, có gì qua hỗ trợ hai mẹ con. Cô vui vẻ nhận lời. Thư dọn về đây trước gia đình tôi vài tháng nhưng ít giao lưu với ai.

Hàng xóm của tôi còn trẻ, sở hữu thân hình bốc lửa. Vài lần, đứng trên ban công tầng 2 nhìn xuống, tôi còn ngượng chín mặt khi thấy cô mặc mỗi chiếc váy mỏng manh, ngắn cũn tập thể dục trong sân.

Nhưng điều tôi không ngờ đến nhất là ông chồng nổi tiếng khô khan của mình lại là nhân tình của cô. 

Nhân dịp sinh nhật 1 tuổi của con trai, hai vợ chồng lên kế hoạch tổ chức ở nhà, mời bạn bè thân thiết cùng một số đồng nghiệp. Khách khứa đến chơi đều trầm trồ khen ngợi hai vợ chồng có óc thẩm mỹ, bài trí tinh tế.

Khi bữa tiệc đang rôm rả, chồng tôi bỗng mất hút, điện thoại vẫn để trên bàn làm việc. Tôi đoán chồng chạy ra cửa hàng tiện lợi mua thuốc lá nên không bận tâm nữa.

Con trai quấy, dỗ kiểu gì thằng bé cũng không nín, tôi đành đưa con ra sân dạo cho thoáng. Đúng lúc, tôi bắt gặp chồng mình bước ra từ cổng nhà hàng xóm. Thư đứng mở cổng, mặc mỗi bộ áo ngủ hớ hênh.

Mặt không chút biến sắc, chồng tôi giải thích nhà Thư chập điện, vừa nhờ anh xem giúp. Tôi vui vẻ như không có gì xảy ra, giục chồng về nhanh kẻo khách đợi lâu.

Đêm đến, tôi trằn trọc mất ngủ vì nghĩ lại thái độ khác lạ của hai người, nhất là ánh mắt tình tứ. Bằng linh tính của mình, tôi nghi ngờ họ có vấn đề tình cảm trên mức tình làng, nghĩa xóm. 

Sau một ngày mệt nhoài tiếp khách, chồng tôi chìm vào giấc ngủ sâu. Tôi rón rén sang phòng làm việc, mở máy tính của chồng ra kiểm tra nhưng không có dấu hiệu gì mờ ám.

Trong đó chỉ có tài liệu làm việc, bản vẽ thiết kế và ảnh vợ con. Trang cá nhân facebook cũng vậy.  Cho rằng mình suy nghĩ quá nhiều, hiểu lầm chồng, tôi lặng lẽ quay lại phòng đi ngủ. 

Sáng hôm sau, hai mẹ con dậy muộn, chồng tôi để lại mẩu giấy nhắn bay vào Cần Thơ triển khai dự án mới. Chuyến đi kéo dài 1 tuần. Anh cẩn thận chuẩn bị cho vợ bữa sáng ngon lành với trứng, pa tê và sữa tươi.

Tôi khẽ mỉm cười trước sự chu đáo của anh. Đưa tay mở cửa ban công, tôi ngó sang nhà Thư. Hôm nay, có vẻ cô ấy cũng đi đâu từ sớm, không thấy ra sân tập thể dục như mọi ngày.

Suốt thời gian chồng tôi vắng nhà, anh ít khi gọi điện về. Thi thoảng nhắn cho vợ cái tin, hỏi han tình hình. Quen với tính cách của anh, tôi chẳng bao giờ trách cứ.

Thế nhưng, sáng chủ nhật đẩy xe cho con đi dạo, tôi gặp bà giúp việc nhà Thư. Bà niềm nở cười, còn hỏi xem bao giờ chồng tôi về.

'Đợt này anh nhà cô bận nhỉ? Hôm trước anh ấy đón cô Thư nhà tôi ra sân bay, nghe cô Thư báo đi hai ngày, mà giờ hết tuần rồi vẫn chưa về', bà giúp việc nhà Thư buột miệng tiết lộ.

Nghe người phụ nữ lớn tuổi nói, tai tôi ù đi, xây xẩm cả mặt mày. Chẳng lẽ, chuyến công tác này, chồng tôi đi cùng cô hàng xóm?

Biết mình vừa nói hớ, bà giúp việc vội quay vào nhà. Tôi nhanh chóng lấy điện thoại gọi chồng, kiểm tra xem bao giờ anh về. Anh bảo đang chuẩn bị lên máy bay. Đón chồng trở về, lòng tôi nặng trĩu. Không biết nên làm thế nào, hỏi chồng cho ra nhẽ hay bơ đi mà sống nữa.

Cho đến một lần, tôi phát hiện chồng tỉnh giấc vào 2 giờ sáng, cầm điện thoại, nhẹ nhàng rời khỏi nhà. Bí mật đi theo, tôi chứng kiến anh biến mất sau cánh cổng nhà Thư. 

Tôi thức trắng, đợi anh. Tiếng kim đồng hồ điểm nhích từng giây, khiến lòng tôi càng thêm bối rối.

Tôi xuống nhà, ngồi chờ sẵn ở cổng. Ngay khi chồng vừa bước vào, tôi hỏi dồn dập: 'Đêm qua ngủ nhà Thư thoải mái không anh? Em đợi anh từ lúc 2 giờ'.

Chồng tôi vẫn cố bao biện: 'Anh chạy thể dục vài vòng. Em nói linh tinh quá'.

'Em chứng kiến tất cả rồi, chỉ đợi anh thú nhận thôi', tôi đáp. 

Ngay sau đó, tôi yêu cầu chồng thẳng thắn nói chuyện với mình. Bị vợ dồn ép, cuối cùng chồng tôi cũng thừa nhận mối tình vụng trộm với cô hàng xóm. 

Chồng liên tục xin lỗi, anh kể thời gian tôi mang bầu, sinh con phải kiêng cữ lâu, anh cảm thấy khó chịu. Ban đầu, Thư tấn công trước, anh định 'đổi gió' một lần cho vui nhưng càng ngày càng bén lửa, không lỡ dứt ra. Đau đớn hơn, chồng tôi thừa nhận đã yêu Thư rất nhiều. Chuyến đi vừa qua là họ đi du lịch chứ không phải công tác.

Giờ mọi thứ bị phát giác, anh xin tôi cho thêm thời gian để suy nghĩ, xem chọn tôi hay cô ấy.

Không chấp nhận cảnh bị lừa dối trắng trợn và suy nghĩ ích kỷ của chồng, tôi đề nghị ly hôn ngay lập tức, con sẽ do tôi nuôi dưỡng.

Những tưởng cuộc đời buồn tủi của mình có người chia ngọt, sẻ bùi. Vậy mà, giờ tôi phải loay hoay một mình với nỗi đau...

Đêm tân hôn, đang háo hức 'động phòng', tôi lạnh người khi chồng cởi áo

Trước khi cưới, Huy đột nhiên lạnh nhạt, xao nhãng chuyện gối chăn. Tối đến, nằm bên cạnh anh, tôi thấy bứt rứt nhưng Huy mượn cớ mệt, buồn ngủ.

Nhiều khán giả theo dõi livestream và tại nhà thi đấu đã bật cười thích thú với những phần hô tên đầy tính hài hước, mang đậm dấu ấn cá nhân của các thí sinh. Các nghệ sĩ, người đẹp có mặt trực tiếp tại sân khấu cũng không thể giấu được sự bất ngờ trước phần thể hiện có thể bị đánh giá là hơi "lố" này. 

Sau đêm thi, phần hô tên này cũng tạo nên nhiều tranh cãi trên mạng xã hội. Nhiều khán giả cho rằng phần thể hiện này đã làm mất đi sự sang trọng cần có ở một cuộc thi hoa hậu. 

Chị Nguyễn Thu Trang, từng là trưởng ban tổ chức, ban giám khảo nhiều cuộc thi và giải thưởng về sắc đẹp, người mẫu, hình thể cho rằng: "Việc ban tổ chức yêu cầu thí sinh gào tên địa danh nơi mình sinh ra đến lạc giọng khản cổ, vỡ loa trong một phần thi của cuộc thi hoa hậu là phản cảm, không phù hợp giới thiệu nơi mình sinh ra.

Chỉ cần nâng tông giọng hơn bình thường một chút là thể hiện sự văn hoá và tinh tế. Cuộc thi hoa hậu chứ có phải là giữa cái chợ đâu mà gào thét lên như vậy nhỉ? Tôi nghĩ format dù có là phiên bản quốc tế cũng cần có văn hoá và phù hợp. Đi nhẹ nói khẽ cười duyên, hoa hậu là như vậy mà, sao lố lăng phản cảm vậy được".

Với nhiều khán giả Việt, màn hô tên của Miss Grand có thể gây khó chịu vì quá mới lạ nhưng đây cũng là "đặc sản" của phiên bản Miss Grand International quốc tế.  

Cùng với phần hô tên, các thí sinh trình diễn bikini với trang phục một mảnh. Phần thi áo tắm sôi động khi thí sinh vừa hô tên đã máu lửa trình diễn áo tắm với phụ kiện vừa phải, không rườm rà. Tuy nhiên, do di chuyển nhanh, một số thí sinh gặp phải sự cố vấp, ngã ngay trên sân khấu khi đang di chuyển.

Mỹ Trang

Bài viết của TS Nguyễn Thế Dương (Viện Ngôn ngữ học) chia sẻ một góc nhìn về vấn đề dạy tiếng mẹ đẻ trong năm đầu cấp tiểu học từ thực tế của Úc, một quốc gia có nền giáo dục tiên tiến trên thế giới.

Học chữ từ… 5 tuổi

Trẻ em tại Úc chính thức làm quen với chữ và học đọc từ năm 5 tuổi khi các em bắt đầu bước vào cấp tiểu học, tức là sớm hơn so với Việt Nam một năm.

Lớp học đầu tiên của tiểu học được gọi là Prep, tức là lớp “chuẩn bị”, tương tự như “lớp vỡ lòng” của Việt Nam trước đây, nơi học sinh bắt đầu tiếp xúc với môi trường học đường thông qua các môn tiếng mẹ đẻ, toán, khoa học tự nhiên và khoa học xã hội.

Một giờ học Prep của trường học Úc. Ảnh: Thế Dương

Theo Chương trình Giáo dục của Úc, học sinh Prep cần phải phân biệt được âm và chữ.

Sau khi hoàn thành xong năm học đầu tiên của cấp tiểu học, học sinh phải nhận diện được toàn bộ các chữ cái trong bảng chữ cái tiếng Anh và phân biệt được cách viết hoa và viết thường.

Các em cũng cần phải biết và sử dụng được những âm thông dụng nhất được thể hiện bằng hầu hết các chữ cái.

Học sinh khối vỡ lòng cần phải biết ghép các âm với nhau để đọc được các từ có cấu tạo theo dạng CVC (tức là phụ âm – nguyên âm – phụ âm).

Bên cạnh đó, các em cũng phải nhận diện và tạo ra các từ bắt vần với nhau, các từ có phần âm đầu giống nhau, các âm tiết và âm trong từ khi nói ra.

Về viết, học sinh cũng phải thể hiện được những hiểu biết về chữ cái và âm, bắt đầu sử dụng được dấu chấm câu và chữ viết hoa viết thường đúng cách, đúng chỗ. 

Dạy âm trước khi dạy chữ cái

Phương pháp dạy đọc và viết trong các trường của Úc được gọi là dạy âm tổng hợp (synthetic phonics).

Phương pháp này được áp dụng tại nhiều nước, trong đó có Anh, Canada, Mĩ… Nó chú trọng mối liên hệ giữa các âm vị (âm) và tự vị (chữ).

Các âm này được dạy riêng rẽ rồi sau đó mới được ghép với nhau qua các từ cụ thể.

Âm tại các vị trí khác nhau trong từ như đầu, cuối, giữa cũng được dạy và phân biệt rõ.

Học sinh Úc được dạy về âm trước.

Việc dạy âm được tiến hành thông qua các bài hát rất dễ thương và dễ hiểu. Đó là những giai điệu từ các bài hát quen thuộc với thiếu nhi nhưng được thay lời mới để phục vụ cho việc học âm.

Chẳng hạn, âm /k/ sẽ theo giai điệu của bài hát “She’ll be coming round the mountain” với lời như sau:

Kites are flying in the sky

/k/-/k/-/k/

Kites are flying in the sky

/k/-/k/-/k/

Kites are flying in the sky

… flying in the sky

… kites are flying in the sky

/k/-/k/-/k/

Khi hát, các em giơ tay lên cao, làm động tác như đang thả diều. Từ đó, các em sẽ nắm được các từ có âm “cờ” /k/ như kites, sky… đồng thời nắm được cách phát âm của âm /k/.

Bài học âm k. Ảnh: Tác giả cung cấp

Điều cần nhấn mạnh ở đây là thoạt đầu, phương pháp dạy âm tổng hợp không chú trọng đến dạy nghĩa, mà tập trung chủ yếu vào việc phát âm cho đúng.

Do đó, học sinh có thể tạo ra các từ vô nghĩa như feep hay choy, miễn là các em nhận diện và hiểu được âm đọc của các từ vô nghĩa này. Ngoài ra, giáo viên cũng thường hướng dẫn học sinh tập… làm thơ, mà thực chất là các câu có vần với nhau. Các “câu thơ” có thể ngô nghê nhưng quan trọng nhất là giúp các bé nắm được quy tắc về âm và vần.

Mặc dù yêu cầu cần đạt khi học hết lớp Prep là học sinh phải nắm được tên các chữ cái nhưng ở giai đoạn đầu tiên của Prep, giáo viên không dạy cho các em tên các chữ cái.

Tên của chữ chỉ được dạy khi các em nắm vững sự tương hợp âm/chữ và cách ghép âm để đọc.

Thông thường, tên của chữ cái được giới thiệu thông qua bài hát rất nổi tiếng về bảng chữ cái (ABC song).

Năng lực đọc được chuẩn hóa thành các cấp độ

Sau khi nắm được các nguyên tắc về âm, mỗi tuần, giáo viên đưa cho các em một bản danh sách gồm 12 từ thị giác (sight words).

Đó là những từ vựng cơ bản, thường được sử dụng với tần số cao và có thể ghi nhớ toàn bộ khối từ bằng mắt mà không cần phải tách âm hay vần, chẳng hạn như I, you, we, in… Cho đến hết Prep, các em được dạy 200 từ thị giác.

Với vốn từ thị giác và các kiến thức về âm và vần làm nền tảng, học sinh Prep cũng bắt đầu làm quen với việc học đọc.

Một bài học của học sinh Prep. Ảnh: Tác giả cung cấp

Năng lực đọc của trẻ em ở Úc được chia làm 30 cấp độ từ dễ đến khó. Chương trình giáo dục của nước này kì vọng học sinh sẽ hoàn tất 30 cấp độ đọc này khi học xong lớp 2. Sau khi học xong lớp Prep, học sinh được kì vọng sẽ đạt được cấp độ đọc 6.

Tuy nhiên, sự kì vọng này không đồng nghĩa với việc tất cả học sinh bắt buộc phải vượt qua cấp độ 6 này khi học xong Prep.

Trong bất cứ lớp nào, năng lực đọc của học sinh cũng không thể đồng đều. Có những em học đọc chậm hơn, cho nên, sau khi hoàn thành lớp Prep cũng chỉ vượt qua được cấp độ 4, hoặc thậm chí cấp độ 2.

Mặc dù không đạt được ngưỡng kì vọng nhưng các em này vẫn được lên lớp bình thường.

Ngược lại, những em thể hiện năng lực đọc tốt, hoàn toàn được phép “nhảy cóc”, nghĩa là có thể bỏ qua một vài cấp độ.Do đó, trong cùng một lớp, sau một năm học Prep, có em đạt được cấp độ đọc 23 nhưng cũng có em chỉ đạt cấp độ 2 hoặc 3.

Thông thường, giáo viên sẽ phân chia lớp theo các nhóm đọc khác nhau, tuỳ theo cấp độ đọc. Do đó, trong một lớp, nếu một học sinh có cấp độ đọc vượt trội so với các bạn cùng lớp và không thể ghép nhóm đọc với các bạn khác được thì học sinh đó, trong giờ tập đọc được chuyển sang lớp khác để ghép với các bạn có năng lực đọc tương đương. Tuy nhiên, hầu hết các em đều đạt được cấp độ đọc cao nhất sau khi hoàn thành lớp 2.

Hoàn toàn không có sách giáo khoa dạy tập đọc

Điểm đáng chú ý là Úc không có hệ thống sách giáo khoa cố định như ở Việt Nam.

Thay vào đó, để giúp học sinh đọc và đánh giá năng lực đọc các em, nước Úc có một hệ thống sách đọc rất phong phú, đầy đủ, hoàn thiện và khoa học.

Nội dung sách rất phong phú từ truyện vui, truyện hư cấu đến các sách khoa học được viết từ đơn giản nhất đến khó dần lên theo từng cấp độ đọc.

Hệ thống sách này được cung cấp đến từng lớp học. Trong mỗi lớp, thường có một giá sách rất lớn. Sách được sắp xếp trên giá theo từng cấp độ. Các em ở cấp độ đọc nào sẽ tự lựa chọn sách phù hợp, mang về nhà đọc. Giáo viên sẽ là người kiểm tra xem học sinh đã vượt qua được cấp độ đọc đó chưa và đưa ra quyết định cho ở lại cấp độ đọc đó, có lên cấp độ hoặc cho nhảy cóc.

Trong một lớp mà học sinh ở nhiều trình độ đọc khác nhau, giáo viên không bao giờ cảm thấy phiền lòng hay bị áp lực về thành tích của học sinh cả.

Ngược lại, học sinh được phát triển một cách tự nhiên, theo đúng năng lực bản thân. Học sinh được là chính mình, chứ không bị cuốn vào guồng quay thành tích và tiêu chuẩn chung của trường lớp. 

TS Nguyễn Thế Dương (Viện Ngôn ngữ học) 

7 điều trao đổi cùng người thẩm định chương trình Công nghệ giáo dục

Sau khi đọc bài viết Mấy điều trao đổi về phát biểu của GS Hồ Ngọc Đại trong buổi thuyết trình, TS Chương xin được trao đổi cùng Chủ tịch Hội đồng quốc gia thẩm định Tài liệu Tiếng Việt 1 - Công nghệ Giáo dục 7 điều.