“Dế” sẽ được mùa Noel

‘Bơm’ hàng triệu USD để các thế hệ sau dễ vào trường

Les Wexner, tỷ phú điều hành “đế chế” nội y Victoria's Secret, không theo học Đại học Harvard. Ông tốt nghiệp Đại học Bang Ohio năm 1959 nhưng bắt đầu quyên góp cho Harvard từ năm 1989 và trao tặng cho trường đại học hàng đầu quốc gia này từ 1,5 triệu đến 2,1 triệu USD trong suốt giai đoạn 2003- 2012.

Năm 2013, quỹ từ thiện của Wexner đã tăng số tiền quyên góp đáng kể, lên 8,5 triệu USD. Đó cũng là năm đứa con đầu lòng trong số 4 đứa con của ông bắt đầu vào học năm nhất Harvard.

Quỹ của ông đã trao 26 triệu USD cho Harvard vào năm 2014, 7 triệu USD vào năm 2015 và 14,5 triệu USD vào năm 2016. Ba đứa con khác của Wexner đã đăng ký và theo học tại đây vào các năm 2014, 2015 và 2017. 

Sự hào phóng của tỷ phú Wexner là minh chứng cho một hành vi phổ biến của giới thượng lưu. Các tỷ phú Mỹ không phải vi phạm pháp luật để giúp con cái họ vào được những trường đại học tốt nhất, thay vào đó, họ thường sử dụng di sản và tiền bạc của mình để gây ảnh hưởng. Việc này trải qua nhiều thế hệ.

Năm 1998, ông trùm bất động sản Charles Kushner, tốt nghiệp Đại học New York, đã cam kết tài trợ 2,5 triệu USD cho Harvard trước khi con trai ông được nhận vào trường đại học này. Vụ việc của nhà Kushner lần đầu tiên được đưa tin bởi nhà báo Daniel Golden, người đã viết cuốn sách “Giá nhập học” kể về cách người giàu “mua” cho con họ được nhận vào các trường học ưu tú nhất đất nước. 

Khó để biết mức độ giàu có và sự hào phóng của các tỷ phú đã giúp con cháu họ nhận được thư nhập học ở mức độ nào, nhưng đây chắc chắn là một yếu tố quan trọng. 

Có rất nhiều ví dụ về việc con cái của các tỷ phú theo học tại những trường ưu tú giống như cha mẹ và thậm chí cả ông bà của họ. Tỷ phú quỹ phòng hộ Stephen Mandel có mối quan hệ gần một thế kỷ từ trường cũ của ông, Đại học Dartmouth. 

Ông tốt nghiệp trường Dartmouth năm 1978, làm chủ tịch Hội đồng Quản trị và là đồng chủ tịch của Chiến dịch Trải nghiệm Dartmouth trị giá 1,3 tỷ USD. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi 2 trong số 3 đứa con của ông đã đến đó học. 

Ông trùm bất động sản ở Thung lũng Silicon John Arrillaga tốt nghiệp Đại học Stanford năm 1960. Con gái ông cũng theo học tại đây. Khoản quyên góp của Arrillaga là 100 triệu USD, 151 triệu USD lần lượt vào năm 2006 và 2013.

Trường phụ thuộc vào ‘quà hào phóng’ để hỗ trợ sinh viên

Tỷ phú Henry Caruso, người sáng lập Dollar Rent-A-Car, bỏ học tại Đại học Nam California (USC) để phục vụ trong Hải quân trong Thế chiến thứ hai. Tất cả 4 người con của ông đều đã theo học tại đây.

Theo hồ sơ công khai, Caruso bắt đầu quyên góp cho USC vào năm 1992 với món quà trị giá 2.500 USD. Năm 2006, ông đã trao 1 triệu USD cho Cộng đồng Công giáo USC và năm 2015 ông cam kết 25 triệu USD. Năm 2018, cùng năm ông trở thành chủ tịch Hội đồng Quản trị USC và trao khoảng 2 triệu USD. Cùng năm đó, con gái út Gianna bắt đầu học tại trường đại học. 

Trong một tuyên bố với Forbes, USC cho biết họ "phụ thuộc vào những món quà hào phóng của các nhà tài trợ để hỗ trợ sinh viên, nhưng Văn phòng Tuyển sinh không xem xét việc đóng góp của gia đình khi xem xét người nộp đơn".

Mặt khác, di sản gia đình sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến người nộp đơn. Người phát ngôn cho biết: “Chúng tôi tự hào đào tạo nhiều thế hệ Trojan và trong bất kỳ năm nào, số lượng tuyển sinh kế thừa chiếm 13% -19% trong mỗi lớp mới nhập học”.

Gia tộc Perelman gắn bó chặt chẽ với Đại học Pennsylvania, cả về nguồn tài trợ lẫn tuyển sinh. Nhà đầu tư quá cố Ray Perelman đã quyên góp ít nhất 250 triệu USD cho trường đại học, trong đó có 225 triệu USD cho trường y vào năm 2011. Nhiều con và cháu của Ray đã theo học tại Penn, bao gồm cả con trai ông là Ron Perelman- cũng là một tỷ phú. Nhiều tòa nhà và cơ sở giáo dục của trường được đặt theo tên thành viên gia đình này.

Các trường học như Harvard, nơi tự hào có nhiều cựu sinh viên tỷ phú, thừa nhận rằng các sinh viên kế cận và con cái của các nhà tài trợ giàu có có lợi thế hơn phần còn lại của các ứng viên. 

Theo một tuyên bố từ Harvard, con cái của sinh viên tốt nghiệp Harvard, ứng viên có cha mẹ là nhà tài trợ và con cái của giảng viên và nhân viên, chiếm 29% số sinh viên được nhận vào trường.

Theo Mandee Heller Adler, người sáng lập International College Counselors và là người đã tư vấn cho các tỷ phú, triệu phú về cách con cái họ có thể vào đại học, sự giàu có là một trong nhiều yếu tố có sức ảnh hưởng

Tuy vậy, Adler cũng cho biết bà đã làm việc với những gia đình giàu có có con cái bị từ chối vì điểm thi hoặc điểm thấp. Bà phản đối lập luận rằng cứ gia đình giàu có thì con có thể theo học trường ưu tú. “Trường học cần tiền thật nhưng họ có thể không cần tiền của bạn. Họ không bán chỗ cho người trả giá cao nhất”.

Tháng 10/2018, Harvard đã phải hầu tòa án liên bang trước những cáo buộc rằng trường đại học này phân biệt đối xử với những ứng viên người Mỹ gốc Á và trường sử dụng hạn ngạch chủng tộc để tạo ra một tầng lớp đa dạng. 

Kahlenberg của Century Foundation, người cũng từng là nhân chứng chuyên môn trong phiên tòa năm 2018, cho biết: “Hối lộ trắng trợn mà chúng ta thấy xuất hiện trong bản cáo trạng là một phiên bản thô thiển hơn của những gì diễn ra hàng ngày tại các trường đại học chọn lọc”. 

“Các trường đại học lợi dụng thực tế là họ có một nguồn tài nguyên khan hiếm, một thứ có giá trị mà mọi người mong muốn, để kêu gọi các nhà tài trợ bỏ tiền để tiếp cận nguồn tài nguyên đó”.

Tử Huy

Sinh ra tại xã miền núi Tam Quang (Tương Dương, Nghệ An), chứng kiến những khó khăn, thiếu thốn của đồng bào người dân tộc mình, từ nhỏ, Vi Dương Phong đã ý thức học hành với ước mơ góp phần xây dựng quê hương.

Với niềm đam mê nghiên cứu khoa học và trân trọng những giá trị văn hóa bản địa, mỗi khi rảnh rỗi, Phong còn mày mò nghiên cứu để giải quyết các vấn đề trong thực tiễn. Năm cấp 2, Phong từng nghiên cứu làm ra một loại men vi sinh từ trấu để nấu thành rượu.

Cuối năm lớp 10, khi nghiên cứu về các sản phẩm nông nghiệp, đọc một số tài liệu, Phong nhận thấy sợi chuối có những công dụng và đặc tính rất hay.

“Thời điểm đó ở quê em, chuối được trồng khá nhiều. Một số nơi sau khi thu hoạch quả, họ sẽ chặt và vứt bỏ phần thân chuối. Điều này rất lãng phí”, Phong nói.

Mong muốn tạo ra sản phẩm có giá trị bảo vệ môi trường, Phong nghĩ tới việc lọc lấy bẹ chuối để sử dụng. Theo Phong, sợi làm ra từ thân cây chuối có độ thấm hút tốt. Nếu kết hợp với sợi bông thường dùng để tạo thành sợi vải sẽ thấm hút và có độ bền cao.

Chia sẻ ý tưởng này với thầy cô giáo dạy môn Hóa và các bạn, Phong nhận được sự ủng hộ và hỗ trợ tận tình. Vì thế, Phong và bạn cùng lớp là Lê Du Pa bắt đầu nghiên cứu quá trình sản xuất vải từ bẹ chuối và một số loại cây nông nghiệp.

Để chứng minh hiệu quả, hai bạn đã phải thực nghiệm nhiều lần. Các thao tác được cả hai làm hoàn toàn thủ công. Sau khi lọc bỏ những phần già và thừa chỉ để lấy phần bẻ chuối, nhóm của Phong sẽ đun sôi với dung dịch NaOH (còn gọi là xút) theo tỷ lệ nhất định, sau đó tách thành từng sợi rồi đem phơi khô.

Tuy nhiên quãng thời gian đầu, do không căn được lượng chất hóa học bỏ vào nước, các sản phẩm cho ra đều không đạt tiêu chuẩn. Thậm chí trong quá trình dệt, sợi vải không chắc, đôi khi sẽ bị đứt hàng loạt. Phong phải thực nghiệm không dưới 50 lần mới tìm ra được công thức hoàn chỉnh.

Về màu sắc, Phong cũng sử dụng các nguyên liệu trong tự nhiên, chẳng hạn màu đỏ lấy từ rễ cây hoa phượng, màu vàng từ củ nghệ, màu tím của hoa và lá đậu biếc… Những sợi thành phẩm sau đó được đem dệt bằng máy dệt thổ cẩm để cho ra những tấm vải.

“Có những giai đoạn làm đi làm lại nhưng không cho ra kết quả, bản thân em thấy rất áp lực, thậm chí đôi lúc còn nản lòng. Nhưng đề tài được thầy cô đánh giá cao và thường xuyên động viên, khích lệ, vì thế cả hai tiếp tục nỗ lực hoàn thiện”, Phong nói.

Từ lúc bắt đầu lên ý tưởng cho đến khi ra sản phẩm hoàn chỉnh là các vỏ bọc ghế ngồi, ga trải giường, vỏ gối, túi… kéo dài tới gần 1 năm.

Dẫu vậy, sản phẩm của Phong được các bà, các mẹ tại làng nghề dệt thổ cẩm của người dân tộc Thái đánh giá cao về độ bền. Sản phẩm này cũng đã được kiểm định bởi Viện kiểm nghiệm và kiểm định chất lượng VNTEST.

Năm 2023, Phong đem sản phẩm này tham dự Cuộc thi Khoa học kĩ thuật dành cho học sinh THPT tỉnh Nghệ An và giành được giải Nhất. Với sự khích lệ của thầy cô, Dương Phong tiếp tục phát triển đề tài, nâng tầm dự án để đem đến cuộc thi Olympic Phát minh và Sáng chế khoa học quốc tế 2023 diễn ra ở Seoul, Hàn Quốc, sau đó giành được Huy chương Vàng và giải đặc biệt.

Phong cho biết hiện tại, sản phẩm mới chỉ được triển khai sản xuất trên địa bàn, chưa được phổ biến rộng rãi. Vì vậy, mong muốn của em sẽ tiếp tục xây dựng kế hoạch rõ ràng để phát triển sản phẩm này theo hướng quy mô hơn trong tương lai.

Đam mê với nghiên cứu, ước mơ của Phong là thi đỗ vào trường y và trở thành bác sĩ. Lớn lên ở huyện miền núi Nghệ An, Phong từng không ít lần chứng kiến người dân bị bệnh nhưng không có tiền chạy chữa, cũng không được hưởng các dịch vụ chăm sóc y tế chất lượng cao. Điều này dẫn đến tình trạng bệnh chuyển biến nặng hơn, thậm chí mất đi sinh mạng.

Vì thế, ước mong của Phong là học tập và trở thành bác sĩ, được quay trở về để cống hiến và giúp đỡ cho người dân ở bản làng vùng cao Tương Dương.

Là người hướng dẫn và theo dõi Phong trong suốt quá trình thực hiện dự án, cô Trương Thị Thu, giáo viên Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Nghệ An, khâm phục vì nghị lực, sự chịu khó tìm tòi và niềm đam mê lớn với khoa học của Phong.

“Ở nội trú, có những tuần không được về nhà, Phong dành phần lớn thời gian để tự tìm tòi, nghiên cứu. Cuối cùng, em cho ra một dự án khả thi. Bằng những nguyên vật liệu đầu vào rẻ tiền, em có thể tạo ra loại vải có tính hút ẩm cao hơn so với vải làm từ 100% sợi bông”.

Cô Thu kỳ vọng với tố chất sẵn có, sự chịu khó tìm tòi và niềm đam mê mãnh liệt, trong tương lai, Phong sẽ đi sâu theo con đường nghiên cứu và có thêm nhiều dự án có giá trị cho cộng đồng.

Hãy làm một phép tính: một sân pickleball tiêu chuẩn cần khoảng 200m2, thay vì 600m2 như tiêu chuẩn của một sân tennis. Như vậy nếu có diện tích một sân tennis thì có thể chuyển đổi tối thiểu thành 3 sân pickleball, đồng nghĩa tần suất, hiệu quả kinh tế khai thác có thể tăng gấp 3 lần.

“Chi phí làm sân pickleball là ưu thế vượt trội so với tennis. Có thể tận dụng từ sân cầu lông, sân tennis chuyển đổi sang pickleball. Còn nếu làm mới, đạt tiêu chuẩn thì chi phí cho một sân pickleball khoảng 200 triệu đồng. Như thế là đẹp long lanh”, An Tôn- cựu diễn viên truyền hình, HLV kiêm ông chủ cụm sân pickleball tại Ngọc Hà (Hà Nội) cho hay.

Hiện tại, khác biệt lớn nhất chính là việc đang ở đỉnh của cơn sóng pickleball. Một sân tennis, nếu chủ sân khai thác khéo chăng nữa đa số cũng chỉ tận dụng được 6-8 tiếng/ngày. Ngược lại, do đang trong cơn sóng quay cuồng với pickleball, đặc biệt đa số các sân pickleball đều có mái che, vì vậy tần suất sử dụng có thể gấp đôi với sân tennis.

Mới đây, một cụm sân tennis tại Trương Định (Hà Nội) ngậm ngùi thông báo cho các khách ruột: cuối tháng 9, các sân tennis dừng hoạt động. Tuy nhiên, cụm sân này không đóng cửa mà “chuyển sang mô hình khác, mới mẻ và hấp dẫn”.Dòng thông báo như ngầm hiểu, pickleball lại cuốn phăng một cụm sân tennis lâu năm.

“Thần chú” Pickleball

Pickleball đang ở đỉnh sóng, dẫn đầu xu hướng, thậm chí phần nào chiếm cả “trend” của bóng đá- môn thể thao Vua trong thời gian qua. Trong vòng 1 năm qua, pickleball nở rộ và mọc lên như nấm sau mưa. Vì lẽ đó, chẳng ngạc nhiên nếu trong số 10.000 người chơi (như thống kê chưa chính thức của Cục TDTT), 70% là thành viên mới (newbie), 30% còn lại là phần lớn từ tennis chuyển dịch sang đánh pickleball.

Trong thế giới rất nhiều “newbie” như vậy, chuyện dẫn dắt vào thế giới pickleball cũng muôn màu muôn vẻ. Các “newbie” của pickleball thuê thày dạy đôi khi gặp cảnh dở khóc dở cười. Bởi hầu hết, thày dạy pickleball tại Việt Nam lúc này đa số là dân tennis chuyển hướng, dạy theo công nghệ, sách vở của tennis pha trộn với kinh nghiệm. 

“Cũng là tiền nào của ấy, đi các sân pickleball ở Hà Nội, có thể thuê thày dạy pickleball với nhiều mức giá khác nhau. Vài ba trăm nghìn/ giờ cũng có mà giá đắt, 700 nghìn/giờ đến tiền triệu đều được đáp ứng. Cái khó nhất là tìm ra người thầy có tâm, vừa có chuyên môn và vừa có nghiên cứu, áp dụng kỹ thuật hiện đại nhất của pickleball từ những video hướng dẫn của thầy quốc tế”,An Văn- một người chơi pickleball nói.

Trên thực tế, với sự đơn giản, dễ chơi của pickleball nên khi mới gia nhập, người chơi không có cảm giác bị hụt quá nhiều (trừ trường hợp đụng phải “dân tennis” chuyển nghề). HLV An Tôn đúc kết “thần chú" cho người chơi Pickleball: “Nhất trúng; Nhì qua, Tam vào, Tứ không "hỏng ăn”. Sau khi người chơi vượt được 4 điểm cốt yếu trên mới cần “đúng, mạnh, khéo, đẹp”.

“Với trình độ sàn sàn, chỉ cần đánh và chơi tốt theo “thần chú” kia là đủ làm đối thủ toát mồ hôi. Còn muốn làm “gà chiến” đương nhiên phải gọt giũa kỹ lưỡng, có thầy tốt và công nghệ hay bổ trợ”, HLV An Tôn nói. 

Hiện tại, ngoài cụm sân pickleball tại Ngọc Hà, cựu diễn viên phim Cảnh sát hình sự năm nào còn có một phòng tập pickleball độc đáo tại phố Âu Cơ (Hà Nội). Với mô hình thày và trò 1 kèm 1, áp dụng công nghệ vào rèn luyện, người chơi pickleball được tinh chỉnh kỹ thuật chơi từ nhập môn đến “gà chiến”. 

“Nghề chơi đòi hỏi công phu. Muốn hay phải tinh luyện, có công nghệ bổ trợ, gọt giũa mới nâng trình pickleball. Trung bình mỗi ngày, tôi dạy 4-5 học viên. Tần suất đứng lớp chỉ lưng lửng như vậy, vì với cá nhân tôi, ngoài việc truyền thụ kỹ năng, lan toả tinh thần, cái đẹp của pickleball thì tôi còn dành thời gian để chơi và tận hưởng môn này. Đơn giản vì tôi tin rằng, pickleball không phải môn thể thao nhất thời, sớm nở tối tàn”, HLV An Tôn chốt lại.

Pickleball và câu chuyện nữ triệu phú tuổi 17 hái ra tiền