Kể từ năm 1976, gã khổng lồ công nghệ đã luôn vận hành theo cùng một cách: ban lãnh đạo đưa ra quyết định về cách thức hoạt động, nhân viên có thể tuân lệnh hoặc rời đi.

Đứng trước công ty giá trị lớn nhất thế giới (2.000 tỷ USD), người lao động có rất ít sự lựa chọn.

Tuy nhiên trong vài tháng qua, văn hóa tại Apple đã bắt đầu thay đổi. Nhân công nắm giữ nhiều quyền lực hơn, quản lý từ thấp đến cao của Apple dường như cũng mất kết nối. Giờ đây, ngày càng có nhiều nhóm nội bộ lên tiếng về điều kiện làm việc ở Apple.

Bên trong táo khuyết

Khi bắt đầu công việc kỹ sư phần mềm tại Apple, Kate Rotondo rất ngạc nhiên khi biết người quản lý của mình được làm việc hoàn toàn từ xa. Ba thành viên khác trong nhóm của cô cũng vậy - tất cả đều là nam giới. Rotondo là người duy nhất trong nhóm được yêu cầu đến văn phòng.

Nhiều góc tối bên trong Apple dần được hiện hữu nhờ chính chia sẻ từ các nhân viên.

Khi trò chuyện với đồng nghiệp cùng cấp, cô còn nhận ra mình là người được trả lương thấp nhất. Việc Rotondo bị sốc không phải điều bất ngờ, đặc biệt khi cô có bề dày dày kinh nghiệm trong chuyên môn và từng đảm nhiệm việc giảng dạy ở trường đại học.

Dù sau đó một cuộc điều tra đã giúp Rotondo lấy lại công bằng, cô vẫn quyết định nghỉ việc. Bị cảm thấy cô lập sau hai năm làm việc, cô đã nộp đơn cáo buộc phân biệt đối xử lên Ủy ban Cơ hội Việc làm Bình đẳng (EEOC).

Giống nhiều nhân viên nữ khác, Gjøvik chia sẻ mình cảm thấy bị lừa bởi đội ngũ nhân sự của Apple. Dù được thông báo phàn nàn của mình đã giải quyết xong, cô nhận ra “không có giải pháp hoặc hành động thực sự vì không có ‘chính sách’ nào của Apple bị vi phạm”.

Trong đại dịch, Gjøvik ngày càng quan tâm đến sự an toàn của văn phòng khi bộ phận của cô được xây dựng trên nền đất từng xảy ra ô nhiễm chất thải. Lắng nghe mối bận tâm của cô, cấp trên khuyên cô không nên chia sẻ suy nghĩ của mình với bất kỳ người nào khác.

Gjøvik thất vọng. Nhiều năm, cô giữ bí mật cho Apple về sự ngược đãi từ sếp và các thành viên trong nhóm và giờ đây - khi cô thực sự lo lắng về sức khỏe - nhóm đã yêu cầu cô giữ im lặng. Vì vậy, cô quyết định nói về trải nghiệm của mình trên Twitter và mở lòng với báo chí về những gì cô đã trải qua.

Vào đầu tháng 9, Gjøvik đã đệ đơn cáo buộc lên Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia. Cô cho biết mình đã phải đối mặt với sự quấy rối, đe dọa và một môi trường làm việc không an toàn và thù địch.

Nỗi lo từ nội bộ

Trước tháng 5/2021, công chúng hiếm khi được nghe thông tin từ các nhân viên của Apple như Kate Rotondo.

Trong nội bộ, các bí mật được giữ kín thông qua một loạt các quy định. Chúng rất đơn giản: không nói công khai về Apple trừ khi được hỏi cụ thể. Các nhân viên được yêu cầu ký NDA (thỏa thuận bảo mật thông tin) cho từng dự án, các tài liệu về sản phẩm được mã hóa bằng từ khóa nội bộ như “Ultra”, “Black” và “White”.

Khi quay trở lại Apple vào năm 1997, Steve Jobs đã rất kiên quyết trong việc giữ kín môi trường lao động đến mức ông xóa bỏ mọi cái tên khỏi ô “Giới thiệu” trên phần mềm.

Nội bộ của Apple trở thành đề tài được chú ý trong thời gian gần đây. Ảnh: Twitter.

“Môi trường giữ bí mật này tạo nên hệ thống phân cấp bất thành văn về những người ‘có’ và những người ‘không’ trong công ty”, cựu nhân viên Matt Macinnis viết. Sự phân tách này sẽ tiết lộ sức ảnh hưởng và quyền lợi của một cá nhân đối với những người khác.

Trước đây, Apple luôn khuyên ngăn nhân viên không nói về công việc trên mạng xã hội, ngay cả bằng cách tưởng chừng như vô hại. Tuy nhiên theo The Verge, nhiều người cho hay các nhân viên đăng tweet về Apple sẽ nhanh chóng nhận được thông báo từ nhóm truyền thông kinh doanh.

Không phải lúc nào họ cũng gặp rắc rối, nhưng chắc chắn họ sẽ nhận được thông điệp rằng ban điều hành của Apple đang dõi theo họ.

Căng thẳng âm ỉ

Kể từ năm 2018, ngành công nghệ đã chứng kiến nhiều chiến dịch chấn động liên quan đến nhân sự nội bộ. Các nhân viên của Google đã tổ chức các cuộc biểu tình lớn để phản đối cách xử lý hành vi quấy rối tình dục tại công ty. Các nhân viên của Facebook dường như đã dành cả năm 2020 để tiết lộ sự bất mãn của họ cho báo chí.

Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các nhân viên của Apple tham gia cuộc chiến: công khai chống lại các quyết định hay hành động của ban lãnh đạo công ty.

“Một sự thay đổi trong cán cân quyền lực đang diễn ra ở đây. Không phải ai ở Apple cũng sợ bị sếp sa thải", Jason Snell cho biết.

Vào 11/5, một nhóm nhân viên nữ phát hiện Apple đã thuê Antonio García Martínez, cựu Giám đốc sản phẩm của Facebook về làm việc. Ông là tác giả một cuốn sách về Thung lũng Silicon, trong đó chứa những mô tả sai lệch về phụ nữ. Trong nhóm nhân sự mà Martínez sẽ điều hành tại Apple cũng không có một thành viên nữ nào.

Trên kênh Slack, các nhân viên quyết định gửi một bức thư cho Phó chủ tịch cấp cao về dịch vụ Eddy Cue. Mục tiêu của họ không nhất thiết là phải sa thải García Martínez, họ chỉ cần câu trả lời vì sao nhân vật này lại được thuê.

Vài giờ sau khi bản nháp của bức thư bị rò rỉ, García Martínez đã bị sa thải.

Bước ngoặt này thúc đẩy sự ra đời của nhiều bức thư khác, từ việc yêu cầu Tim Cook công khai ủng hộ Palestine đến phản đối việc quay lại làm việc tại văn phòng.

Vào đầu tháng 6, CEO Tim Cook đã thông báo về việc mở cửa lại các văn phòng của Apple. Hai tuần sau, ông nhận được một email ẩn danh từ nhóm ủng hộ làm việc từ xa, “tin rằng có thể tạo ra những sản phẩm tương tự, thậm chí là tốt hơn nếu được hưởng chính sách làm việc linh hoạt hơn".

Tương lai khó dự đoán

Nếu Apple có một cuốn sách về cách phản hồi với các cáo buộc trong bốn tháng qua, tiêu đề sách có thể là "bỏ qua vấn đề, nói càng ít càng tốt".

Công ty đã bắt đầu bẻ khóa các kênh Slack không hoạt động. Sau lá thư về García Martínez, nhóm quan hệ nhân viên đã công bố cấm các kênh không liên quan đến hoạt động kinh doanh của Apple, trừ khi đó là một câu lạc bộ chính thức hoặc nhóm đa chủng tộc.

Cuối tháng 8, công ty thông báo sẽ trì hoãn việc trở lại làm việc cho đến ít nhất là tháng 1/2022 do gia tăng các trường hợp COVID-19.

Vào ngày 9/9, Apple đã sa thải Gjøvik. Công ty cho biết nữ nhân viên đã làm rò rỉ thông tin bí mật của Apple do vi phạm NDA. Với những người trong cuộc, đây là động thái công khai đầu tiên nhằm chống lại sự bất đồng quan điểm của nhân viên.

Tương lai về nội bộ nhân sự của Apple sẽ còn được nhắc đến nhiều trong tương lai. Ảnh: Time.

Dù vậy, cố gắng của Apple sẽ không thể ngăn cản được các nhân viên nói chuyện với nhau. Nhiều người trong số họ đã gặp gỡ và bắt đầu liên kết lại. Một số khác tham gia các kênh Discord không liên quan đến công việc để nói về vấn đề hiện hữu ở Apple.

Còn quá sớm để biết được mọi chuyện sẽ đi về đâu khi ngay giữa các phe phái trong nội bộ Apple cũng đang xảy ra mâu thuẫn.

Trong khi nhiều nhân viên không muốn quay lại văn phòng, họ cũng không đồng ý với cách các nhà hoạt động thúc đẩy việc thay đổi. Sau khi Gjøvik bắt đầu chia sẻ tích cực trên Twitter, nhiều nhân viên đã và đang làm việc tại Apple chia sẻ sự nghi ngờ, cảm thấy cô chỉ đang thu hút sự chú ý.

Đối với nhiều nhân viên, thiếu minh bạch và riêng tư được coi là cái giá phải trả khi làm việc tại Apple - một trong những công ty công nghệ danh tiếng nhất ở Thung lũng Silicon. Nhưng đối với những người khác, việc công ty từ chối lắng nghe người lao động trở thành một vấn đề lớn đặc biệt là trong thời đại mà cán cân quyền lực đang chuyển dần từ quản lý sang nhân viên. Chí ít đó là ở những nơi khác, ngoại trừ Apple.

(Theo Zing)

Lý do Apple luôn thắng lớn ở Trung Quốc bất chấp xung đột chính trị

Chính sách ưu tiên tiêu dùng nội địa, tránh xa sản phẩm nước ngoài của Trung Quốc cho đến nay vẫn chưa ảnh hưởng đến sức mua iPhone.

Cuộc khủng hoảng mới nhất mà Facebook đối mặt được châm ngòi từ loạt bài trên Thời báo Phố Wall. Nó chỉ ra Facebook hiểu rõ tính chất gây nghiện của các sản phẩm và dùng nó để kiếm nhiều tiền hơn từ người dùng. Đặc biệt, công ty biết rằng, Instagram có thể gây hại đến sức khỏe tinh thần của trẻ vị thành niên.

Trong phiên điều trần tuần trước, Thượng Nghị sỹ Ed Markey nhận xét, Facebook giống như các hãng thuốc lá lớn, đẩy mạnh một sản phẩm họ biết là có hại cho sức khỏe đến với người trẻ để kiếm tiền.

Hôm 3/10, người tố giác Facebook lộ diện trên chương trình “60 Minutes” của đài CBS. Đó chính là Frances Haugen, cựu quản lý sản phẩm tại mạng xã hội. Trước khi rời công ty vào tháng 5, bà đã sao chép ít nhất 209 slide nghiên cứu nội bộ.

Sự phẫn nộ của công chúng trước loạt bài đã buộc Facebook phải tạm dừng kế hoạch phát triển Instagram “nhí”, dành cho trẻ từ 12 tuổi trở xuống. Song, Facebook không cam kết chấm dứt vĩnh viễn dự án. Thậm chí, Giám đốc Instagram Adam Mosseri còn nói rằng, sẵn sàng cho phép con nhỏ dùng Instagram, nếu có phiên bản tùy biến cho độ tuổi ấy.

Giọng điệu mới trên Đồi Capitol

Dù các phiên điều trần Facebook diễn ra như cơm bữa tại Đồi Capitol, các sự kiện tuần này lại khác hẳn trước đây, theo CNBC.

Hôm 5/10, bà Haugen ra làm chứng trước tiểu ban vừa tổ chức điều trần tuần trước với Giám đốc An toàn toàn cầu Facebook. Bà không ngần ngại chỉ trích công ty cũ, nói rằng công ty luôn ưu tiên lợi nhuận lên trên sức khỏe và sự an toàn của người dùng, hướng người dùng đến những bài viết có lượt tương tác cao bất chấp tác hại của nó.

Các Thượng Nghị sỹ đã gọi tên CEO Mark Zuckerberg, vì không trả lời câu hỏi của họ và lẩn tránh công chúng trước những bài báo trên Thời báo Phố Wall. Cuối cùng, ông Zuckerberg cũng viết “tâm thư” trên Facebook, phủ nhận cáo buộc của bà Haugen và tờ báo. “Đó không phải sự thực”, ông khẳng định.

CEO bổ sung, thật phi lý khi Facebook cố tình đẩy người dùng đến với nội dung khiến họ tức giận. “Chúng tôi kiếm tiền từ quảng cáo, các nhà quảng cáo luôn nói với chúng tôi rằng, họ không muốn quảng cáo xuất hiện bên cạnh nội dung gây hại hay thù hận”.

Như thể mọi chuyện chưa đủ tồi tệ, đầu tuần này, Facebook còn trải qua sự cố gián đoạn tồi tệ nhất từ năm 2008. Do thay đổi cấu hình trong bộ định tuyến, hàng loạt dịch vụ, bao gồm Facebook, Instagram và WhatsApp, gặp lỗi không truy cập được trong 6 tiếng.

Các công cụ làm việc riêng của Facebook cũng bị hạ gục, nhân viên không thể truy cập hệ thống. Một nhân viên Instagram còn tiết lộ, vài đồng nghiệp tin đây là “quả báo” cho bê bối gần đây.

Theo ước tính của Morningstar, Facebook có thể thiệt hại từ 110 đến 120 triệu USD doanh thu quảng cáo trong 6 tiếng gián đoạn, chỉ hơn 0,4% doanh thu quý IV/2020.

Các nhà đầu tư kéo giá cổ phiếu Facebook xuống gần 5% sau vụ việc. Dù phục hồi 2%, giá cổ phiếu Facebook vẫn thấp hơn 12% so với ngày 13/9, ngay trước khi Thời báo Phố Wall bắt đầu xuất bản loạt bài.

Facebook có thể trở lại như trong quá khứ và tiếp tục ăn nên làm ra. Dù vậy, mỗi lần lâm vào khủng hoảng, các nhà đầu tư lại có thêm một lý do để nghi ngờ tính bền vững của mô hình kinh doanh Facebook.

Theo nhà báo Jim Cramer của CNBC, các tin tức tiêu cực về Facebook nối đuôi nhau, song, lần này khác hẳn. Nếu không có sự thay đổi văn hóa tại Facebook và họ không thể tự sửa chữa, sẽ có thêm nhiều lời kêu gọi tăng cường quản lý nền tảng và các quy định chưa bao giờ tốt cho doanh nghiệp.

Du Lam (Theo CNBC)

Mark Zuckerberg viết tâm thư trần tình giữa cáo buộc ‘ưu tiên lợi nhuận’

Viết trên Facebook cá nhân, CEO Mark Zuckerberg đã có bài đăng rất dài trần tình về tiết lộ gần đây của ‘người thổi còi’, cáo buộc Facebook ‘ưu tiên lợi nhuận hơn sự an toàn chung’.

Mọi thứ thay đổi đáng kể từ năm 2006 khi Facebook giới thiệu Bảng tin, giúp mọi người cập nhật tin tức từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp nhanh hơn. Ngay từ đầu, Facebook được cho là đã dùng thuật toán để lọc nội dung trên Bảng tin. Trong bài báo năm 2015 trên tạp chí Time, Giám đốc Sản phẩm Facebook Chris Cox cho biết, đây là điều cần thiết vì có quá nhiều thông tin hiển thị cho người dùng. Theo thời gian, thuật toán cũng tiến bộ hơn, người dùng dần quen với việc xem nội dung mà thuật toán “dọn sẵn”.

Một thuật toán bao gồm một tập các hướng dẫn để máy tính thực hiện nhiệm vụ nào đó. Trên Facebook và các trang mạng xã hội, bạn và hành động của bạn – cập nhật trạng thái hay ảnh bạn đăng – là đầu vào, đầu ra chính là những gì bạn thấy trên Bảng tin.

Tác dụng của thuật toán là giúp cá nhân hóa Bảng tin để người dùng khám phá bạn mới và nội dung mới, phù hợp với sở thích của họ. Song, nó lại có nguy cơ hướng người dùng đến những “hố thỏ”, để họ tiếp xúc với nội dung độc hại và giả mạo. Dù trong trường hợp nào, mọi người cũng lăn chuột không ngừng và giúp Facebook kiếm được nhiều tiền hơn nhờ hiển thị nhiều quảng cáo hơn.

Nhiều thuật toán làm việc cùng nhau để mang đến trải nghiệm mà bạn thấy trên Facebook, Instagram… Nó càng phức tạp hơn khi mổ xẻ để xem trong mỗi hệ thống có gì, đặc biệt trong một doanh nghiệp lớn như Facebook, nơi nhiều nhóm phát triển các thuật toán khác nhau.

Theo bà Hilary Ross, một quản lý chương trình cấp cao tại Trung tâm Internet và Xã hội Berkman Klein thuộc Đại học Harvard, nếu ai đó nói Facebook hãy sửa đổi thuật toán đi, đó là một yêu cầu rất khó.

Facebook cần minh bạch hơn

Có một số cách để quy trình rõ ràng hơn và cho người dùng lên tiếng nhiều hơn về cách thuật toán làm việc. Chẳng hạn, người dùng có thể nói về mức độ thường xuyên mà họ muốn thấy nội dung từ gia đình, bạn học… Theo bà Margaret Mitchell, người đứng đầu về đạo đức trí tuệ nhân tạo tại Hugging Face, minh bạch là chìa khóa vì nó khuyến khích hành vi tốt của các mạng xã hội.

Người tố giác Facebook Frances Haugen

Một cách khác là tăng cường các hoạt động kiểm toán độc lập đối với thực hành thuật toán của họ. Những bên tham gia có thể là nhà nghiên cứu độc lập, nhà báo điều tra, nhân viên trong cơ quan quản lý, những người có hiểu biết, kỹ năng và thẩm quyền pháp lý để yêu cầu truy cập hệ thống nhằm đảm bảo không vi phạm pháp luật.

Theo các chuyên gia, trở ngại lớn đối với việc thay đổi thuật toán chính là các mạng xã hội tập trung vào sự tương tác, hay lượng thời gian người dùng lăn chuột, bấm chuột hay tương tác với bài đăng, quảng cáo. Lời tố giác của bà Haugen phần nào cho thấy điều đó. Tài liệu nội bộ của Facebook chỉ ra công ty nhận thức được “cơ chế sản phẩm lõi, chẳng hạn sự lan truyền, gợi ý và tối ưu hóa tương tác, là một phần quan trọng” giải thích vì sao tin giả và thù địch “nở rộ” trên nền tảng.

Các chuyên gia đồng tình các mạng xã hội nên cân nhắc tới cảm giác của người dùng hơn là thời gian họ có mặt trên đó. Dù vậy, liệu thuật toán có thực sự giải quyết được những vấn đề của Facebook. Ít nhất, có người nghĩ rằng như vậy. Câu hỏi đặt ra là điều gì sẽ thuyết phục được các công ty này bắt đầu suy nghĩ lại về sửa đổi thuật toán.

Trong quá khứ, một số nói cần áp lực từ các nhà quảng cáo. Song, trong phiên làm chứng của mình, bà Haugen dường như đặt cược vào một đối tượng khác, đó là Quốc hội.

Du Lam (Theo CNN)

Ứng dụng nào hưởng lợi lớn nhất từ vụ sập mạng Facebook?

Nhiều ứng dụng, dịch vụ ghi nhận lượng người dùng mới tăng vọt trong khoảng thời gian Facebook, Instagram và WhatsApp không thể truy cập.