Lỡ hẹn với ngày xanh tập 8: Duyên bị xúc phạm

Internet Archive đã thua cuộc chiến pháp lý trước các ông lớn xuất bản Mỹ. Ảnh: Start Researching Genealogy.

Như vậy, phán quyết này đã củng cố quyền kiểm soát của tác giả và nhà xuất bản đối với các tác phẩm của họ. Và câu hỏi đặt ra là trong khi Internet Archive hoạt động phi lợi nhuận mà còn không phù hợp với nguyên tắc “fair use” thì các công cụ AI có thu phí từ người dùng sẽ ra sao.

Cách giới AI dùng "fair use"

Trong các vụ kiện hiện tại giữa giới xuất bản và các công ty AI, biện hộ “fair use” đang được sử dụng theo cách AI khai thác dữ liệu từ sách và cung cấp thông tin, đặc điểm… của tác phẩm cho người dùng tùy theo nhu cầu. Từ đó, người dùng có thể phát triển tác phẩm cá nhân của mình. Điều này khác với việc Internet Archive trực tiếp sử dụng sách gốc, scan và phân phối chúng cho độc giả. Điều bị cho là đã tạo ra “tác phẩm phái sinh” và vi phạm tác quyền.

Tuy nhiên, trên thực tế, người dùng AI vẫn tiếp cận được các trích đoạn cụ thể nếu đưa ra một yêu cầu ban đầu đủ chi tiết. Với thực tế sử dụng như vậy thì dường như giới AI cũng đang tạo ra các “tác phẩm phái sinh” tương tự.

ChatGPT đã cung cấp một trích đoạn trong cuốn The Great Gatsby cho người dùng. Ảnh: Dataconomy.

Như vậy, phán quyết dành cho Internet Archive nêu bật những lo ngại đáng kể cho giới AI về kết quả tiềm năng của các vụ kiện đối với việc các mô hình dữ liệu lớn tiếp cận sách và các tác phẩm, đặc biệt là về vấn đề bản quyền.

Nếu tòa án muốn hạn chế hoạt động số hóa và việc sử dụng các tác phẩm có bản quyền khi chưa xin phép, các công ty AI có thể cần phải xin giấy phép để sử dụng các văn bản trong quá trình phát triển mô hình, điều làm tăng thêm tính phức tạp và chi phí tiềm ẩn cho người dùng cuối. Điều này cũng có thể hạn chế các mô hình AI trong việc truy cập nguồn dữ liệu đa dạng, chất lượng cao và cuối cùng ảnh hưởng đến sự phát triển và đổi mới của AI.

Thêm vào đó, khi giới tư pháp xem xét “fair use” trong diện hẹp, chỉ xét tới những điều cấu thành nên nguyên tắc sử dụng hợp lý (như mục đích thương mại, cách nội dung gốc đang được cung cấp,…), thì các nhà phát triển AI có thể phải đối mặt với nhiều hạn chế hơn nữa về cách họ sử dụng sách có bản quyền. Sự căng thẳng giữa việc bảo vệ quyền của tác giả và duy trì quyền truy cập mở đối với kiến ​​thức có thể gây ra hệ lụy đáng kể cho các hoạt động đào tạo AI và việc sử dụng dữ liệu có đạo đức trong tương lai.

Biện pháp của giới AI?

Trong bối cảnh một số vụ kiện AI về vấn đề bản quyền vẫn chưa có phán quyết cuối thì hiện một số nhà xuất bản đã phát triển quan hệ đối tác với các công ty AI lớn, mở đường cho họ tiếp cận tài liệu gốc, có bản quyền.

Khi nhà xuất bản "đi đêm" với giới AI, các tác giả bị gạt ra ngoài. Ảnh: Shutterstock.

Gần đây nhất, nhà xuất bản học thuật Wiley đã tiết lộ việc ký kết thương vụ trị giá 44 triệu USD với giới AI. Trước đó, nhà xuất bản Taylor & Francis được cho là đã kiếm được hàng chục triệu USD từ các thỏa thuận AI. Tuy nhiên, đáng chú ý là các thoả thuận này không có sự đồng thuận của giới tác giả và cũng không chi trả bất cứ khoản thanh toán bổ sung nào cho những người đã trực tiếp sáng tạo ra tác phẩm.

Trong vụ kiện với Internet Archive, giới xuất bản đã thắng kiện và được cho là thành công bảo vệ quyền lợi cho cả nhà xuất bản và tác giả. Nhưng trong trường hợp với giới AI, các thoả thuận thương mại ban đầu cho thấy quyền lợi của các nhà xuất bản vẫn được bảo đảm, nhưng quyền lợi của tác giả thì đang là câu hỏi ngỏ.

Trong khi Internet Archive hoạt động phi lợi nhuận và khó có thể đưa ra những thoả thuận chi trả chi phí cao cho các nhà xuất bản, thì giới AI, đang nhận được đầu tư và sự quan tâm mạnh mẽ, có thể làm được điều đó. Và câu hỏi đặt ra là khi không có sự tham gia của các nhà xuất bản, giới tác giả có tự đòi được quyền lợi cho mình trong cuộc đấu với AI hay không?

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: books@znews.vn. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Diễn ra trực tuyến tại website Cộng đồng an ninh mạng Việt Nam WhiteHat.vn, chương trình WhiteHat Drill 07 kéo dài trong 3 ngày từ 7/7/2020 đến 9/7/2020. Diễn tập nhằm mục đích giúp cho cán bộ phụ trách CNTT, An toàn thông tin của các cơ quan, tổ chức có thêm kinh nghiệm, nâng cao tính chủ động phòng ngừa, vận hành các Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC một cách hiệu quả và chủ động xử lý mỗi khi tấn công mạng xảy ra.

Từ hơn 150 đội đăng ký, Ban tổ chức chọn ra 45 đội tham gia chương trình diễn tập theo 3 bảng A, B, C, mỗi bảng có 15 đội sẽ lần lượt tham gia diễn tập trong thời gian từ 14h đến 17h các ngày 7, 8, 9/7/2020.

15 đội bảng A đến từ Sở TT&TT của các tỉnh, thành phố: Bắc Ninh, Bình Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông, Điện Biên, Hà Nam, Lai Châu, Nam Định, Đà Nẵng, Thái Bình, Quảng Nam, Trà Vinh, Ninh Thuận, Tiền Giang và Hà Nội tham gia diễn tập trong ngày đầu tiên, 7/7/2020.

Theo Cục trưởng Nguyễn Thành Phúc, Cục An toàn thông tin đang nỗ lực cùng các cơ quan, tổ chức triển khai SOC tại tất cả các bộ, ngành, địa phương.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Nguyễn Thành Phúc, Cục trưởng Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT nhấn mạnh, khi ứng dụng CNTT, phát triển Chính phủ điện tử trở thành công tác thường xuyên, các cơ quan, tổ chức đều tăng cường triển khai hệ thống kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn, an ninh mạng của các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu phục vụ phát triển Chính phủ điện tử, chính quyền điện tử, đô thị thông minh.

Giám sát an toàn thông tin là một trong những yêu cầu quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thông tin theo mô hình “4 lớp” mà Bộ TT&TT đã hướng dẫn. Trong đó, nền tảng Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC đáp ứng yêu cầu kết nối, chia sẻ thông tin là thành phần quan trọng nhất để đảm bảo hoàn thành 2 lớp gồm: Lớp giám sát bảo vệ chuyên nghiệp; Lớp kết nối, chia sẻ thông tin với hệ thống giám sát an toàn không gian mạng quốc gia.

“Trong bối cảnh đó, Cục An toàn thông tin đã và đang nỗ lực cùng các cơ quan, tổ chức triển khai SOC tại tất cả các bộ, ngành, địa phương để chúng ta chuyển từ tình thế bị động đối phó với mỗi cuộc tấn công mạng sang trạng thái chủ động, xử lý kịp thời, khôi phục nhanh”, ông Phúc cho biết.

Theo ông Phúc, các cơ quan, tổ chức cần nhận thức rõ rằng để triển khai một hệ thống SOC hiệu quả, điểm mấu chốt nằm ở nhân sự. Tuy nhiên, bên cạnh việc chuẩn bị tốt về nhân lực, trang thiết bị thì việc điều phối, ứng phó an ninh mạng cũng vô cùng quan trọng.

“Chúng ta có con người, có thiết bị an ninh mạng nhưng trong trường hợp xảy ra sự cố mà không huy động các nguồn lực đó và không có kịch bản để ứng phó thì hệ thống về con người, thiết bị đó không đem lại giá trị. Vì vậy, các cơ quan, tổ chức cần thường xuyên tổ chức diễn tập với kịch bản cụ thể về phương án ứng cứu sự cố an ninh mạng, giống như các cuộc diễn tập về cứu hỏa, phòng cháy chữa cháy định kỳ thường niên”, đại diện Cục An toàn thông tin khuyến nghị.

Chia sẻ về thêm về WhiteHat Drill 07, Phó Chủ tịch phụ trách An ninh mạng của Bkav, ông Ngô Tuấn Anh cho biết, trong hơn 150 đội đăng ký tham gia, Ban Tổ chức rất khó chọn ra 45 đội tham gia vào 3 Bảng diễn tập. Để đáp ứng nhu cầu, mong muốn của các cơ quan, tổ chức, thời gian sắp tới, Ban Tổ chức sẽ bổ sung thêm các buổi diễn tập khác trên toàn quốc.

“Chúng tôi mong muốn qua chương trình diễn tập định kỳ này, các đội tham gia sẽ có thêm kinh nghiệm thực chiến để khi những sự cố an ninh mạng xảy ra, có thể chủ động ứng phó. Ngoài ra, chúng tôi cũng muốn tạo kết nối giữa các nhóm đối tượng, giữa lực lượng tại chỗ, các đơn vị giám sát và cơ quan quản lý nhà nước cũng như đơn vị kiểm tra, giám sát nhằm tạo nên mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình điều tra và xử lý sự cố an ninh mạng”, ông Tuấn Anh bày tỏ.

Theo đại diện Ban Tổ chức, diễn tập WhiteHat Drill 07 bao gồm các tình huống mô phỏng kịch bản hệ thống của đơn vị bị tấn công có chủ đích APT.

Theo đại diện Ban Tổ chức, tình huống được đưa ra cho các đội diễn tập là 1 cơ quan, tổ chức bị tấn công có chủ đích APT, tin tặc sử dụng mã độc nằm vùng. Mã độc sau khi xâm nhập hệ thống đã tiếp tục lây lan nhằm mục đích thu thập thông tin của cơ quan, tổ chức.

Nhiệm vụ của đội giám sát, ứng cứu sự cố tham gia diễn tập WhiteHat Drill 07 là vận hành hệ thống Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC để phát hiện ra các dấu hiệu của cuộc tấn công, sau đó xử lý qua các bước theo đúng quy trình.

Quy trình xử lý sự cố các đội tham gia diễn tập cần thực hiện gồm 8 bước: Ghi nhận sự cố và phân công xử lý; Phân tích và xác nhận sự cố; Thông báo; Ngăn chặn; Thu thập bằng chứng và truy tìm thủ phạm; Xử lý nguyên nhân gây ra tấn công; Khôi phục hệ thống; Hoạt động sau sự cố.

Trong hai ngày 8, 9/7 tới, 30 đội bảng B, C sẽ lần lượt tham gia diễn tập WhiteHat Drill 07 chủ đề “Giám sát và ứng phó sự cố an ninh mạng sử dụng Trung tâm điều hành SOC”.

Vân Anh

Nền tảng cung cấp dịch vụ SOC hỗ trợ đảm bảo an toàn trong chuyển đổi số

Các nền tảng cung cấp dịch vụ Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng (SOC) đáp ứng yêu cầu kết nối, chia sẻ thông tin vừa được Bộ TT&TT công bố góp phần đảm bảo an toàn, an ninh mạng cho quá trình chuyển đổi số quốc gia.

HH Ngọc Hân khóc trong "Be strong, Japan!"
Danh sách ủng hộ chương trình "Nhật Bản - sự sẻ chia"
Chuyến di chuyển hổ thẹn khỏi thảm hoạ
‘VN đang chọn những y tá giỏi nhất đến Nhật’
">