Công nghệ thông tin và viễn thông (CNTT-VT) đang được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó nổi bật lên xu hướng phát triển các đô thị thông minh - nơi đặt con người là trọng tâm, ứng dụng công nghệ để hướng đến sự phát triển bền vững.

Việc xây dựng đô thị thông minh cũng sẽ tăng cường hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương, cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, tạo mội trường đầu tư thuận lợi, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh và quốc gia.

Định hướng ưu tiên phát triển đô thị thông minh tại VN

Trong hơn một thập kỷ qua, hòa vào dòng chảy của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, nhiều quốc gia và thành phố lớn trên thế giới đã ứng dụng CNTT- VT, chuyển hướng sang mô hình quản trị hiện đại nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân, thúc đẩy sự phát triển bền vững, tiêu biểu như Singapore, Ấn Độ, Trung Quốc, Seoul, Los Angeles, Paris, Moscow, Tokyo, London, Barcelona...

Nắm bắt được xu hướng này, Đảng và Chính phủ đã chủ động xây dựng những định hướng phát triển, ứng dụng công nghệ nhằm hiện đại hóa đất nước và xây dựng các đô thị thông minh tại Việt Nam.

Hiện các đô thị Việt Nam đang phải đối mặt với vấn đề như dân số đô thị tăng gây áp lực lên môi trường, giao thông, dịch vụ y tế, nhà ở…; hạ tầng điện, nước, giao thông lạc hậu, quá tải; đòi hỏi của người dân về chất lượng cuộc sống tăng.

Xuất phát từ vai trò quan trọng của các đô thị đối với việc phát triển kinh tế xã hội tại Việt Nam, cùng thực trạng của hệ thống quản lý CNTT- VT, Việt Nam cần đẩy nhanh việc phát triển hệ thống thông minh.

Doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu giải pháp đô thị thông minh

Thực hiện chỉ đạo từ Trung ương và xuất phát từ nhu cầu thực tế của địa phương, nhiều đơn vị đã tiên phong đi đầu để lên lộ trình xây dựng các đô thị thông minh, tiêu biểu như TP.HCM, Kiên Giang, Lâm Đồng, Tiền Giang…. Việc ứng dụng CNTT cho các đô thị dần xuất hiện nhiều trong các dự án, chủ trương và chính sách phát triển của các tỉnh thành, trở thành một trong những mục tiêu chiến lược quan trọng mà các địa phương hướng đến.

Thông qua các giải pháp ứng dụng CNTT- VT, đô thị thông minh sẽ xây dựng một môi trường sống lấy người dân làm trung tâm bằng việc kết nối giữa đô thị với người dân trên các nền tảng số, lắng nghe ý kiến người dân nhằm cung cấp các giải pháp dịch vụ góp phần giải quyết các vấn đề bức xúc do đô thị hóa mang lại. Trong quá trình kiến tạo đô thị thông minh, lợi ích của người dân luôn được đặt lên cao nhất, và đây chính là nền tảng cho sự phát triển bền vững của các đô thị tại Việt Nam trong tương lai.

Trong số những doanh nghiệp cung cấp giải pháp xây dựng đô thị thông minh, Tập đoàn Bưu chính viễn thông (VNPT) nổi lên là nhà cung cấp giải pháp hàng đầu, được các chính quyền địa phương tin tưởng lựa chọn. VNPT có mạng lưới hạ tầng viễn thông rộng khắp trải dài 63 tỉnh/thành phố trên cả nước, tập hợp nhiều kỹ sư viễn thông, công nghệ thông tin giỏi, giàu kinh nghiệm trong việc đưa ra các giải pháp một cách bài bản, tổng thể trên nhiều nhóm lĩnh vực liên quan như: Chính quyền điện tử, Giáo dục, Y tế, Môi trường, Giao thông, Nông nghiệp, An ninh trật tự, Du lịch…

Theo ông Phạm Đức Long, Tổng Giám đốc VNPT, bên cạnh những thế mạnh nội tại, VNPT còn thiết lập mạng lưới hợp tác với nhiều đối tác hàng đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ thông tin như Microsoft, Fujitsu, NTT Data, KT,… Trong năm 2016 và đầu năm 2017, VNPT đã ký kết thỏa thuận hợp tác với nhiều tỉnh thành trên cả nước như TP.HCM, Lâm Đồng, Kiên Giang, Phú Quốc... VNPT tự tin sẽ đáp ứng được những yêu cầu và mong đợi của chính quyền, doanh nghiệp và người dân các đô thị, hướng đến xây dựng những đô thị thông minh cho tương lai.

Với định hướng mang tính đột phá của Đảng và Nhà Nước, cùng sự mạnh dạn và quyết tâm của chính quyền và nhân dân các địa phương, chắc chắn trong thời gian tới nhiều đô thị thông minh sẽ mọc lên trên dải đất hình chữ S, hướng đến một cuộc sống tốt đẹp và tiện nghi hơn cho người dân Việt Nam.

Võ Quang Dũng

Các thành phố thông mình trong tương lai sẽ “ngợp trời” những chiếc máy bay không người lái, giúp cải thiện đời sống của công dân và hiệu quả hệ thống giao thông.

Tuy nhiên, một báo cáo mới đây về “Thiết lập một chương trình drone an toàn và bảo mật” đang khuyến cáo về mối đe dọa của đội quân máy bay này, nó có thể khiến thành phố gặp những vấn đề như tin tặc tấn công.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích và kết luận rằng máy bay không người lái sẽ trở thành công cụ của thành phố thông minh trong giao thông, trong y tế và trong nông nghiệp. Báo cáo cũng dự đoán drone sẽ trở nên tích hợp vào hệ thống quản lý khẩn cấp của thành phố thông minh. Các drone sẽ được dùng để trợ giúp cảnh sát, bảo vệ và giám sát cơ sở hạ tầng, chống cháy rừng, và phát hiện các thay đổi trong hệ sinh thái thực vật.

Ông Lương Mạnh Hoàng, Chủ tịch Tổng Công ty VNPT VinaPhone đã có những chia sẻ xung quanh vấn đề này.

Ông Lương Mạnh Hoàng, Chủ tịch Tổng Công ty VNPT VinaPhone

Thách thức cũng là cơ hội

- Mới đây, VinaPhone đã đưa ra cơ chế xác thực 2 lớp để đảm bảo khách hàng có nhu cầu sử dụng VAS phải xác thực qua SMS thì mới đăng ký được dịch vụ. Thế nhưng, khi áp dụng cơ chế xác thực này thì số lượng thuê bao đăng ký dịch vụ giá trị gia tăng chắc chắn giảm đó thực sự là thách thức. Vậy làm sao VinaPhone vượt qua được điều đấy?

Trước đây, cơ chế đăng ký dịch vụ giá trị gia tăng của các nhà mạng hết sức đơn giản và có thông báo không rõ ràng. Điều này, khiến cho khách hàng hiểu lầm và họ có thể có những động tác đăng ký dịch vụ ngoài mong muốn và dẫn đến khách hàng bị trừ tiền và gây ra những bức xúc.

Ví dụ như nhà mạng có thể cho khách hàng dùng thử dịch vụ sau một thời gian sẽ tính cước, lúc đó khách hàng đã quên mất không hủy dịch vụ và bị trừ tiền… Thế nhưng, với cơ chế xác thực 2 lớp qua SMS để đảm bảo chắc chắn rằng khách hàng thực sự có nhu cầu đăng ký sử dụng dịch vụ thì mới đăng ký.

Đúng là khi chúng tôi áp dụng cơ chế này thì số lượng thuê bao đăng ký sử dụng dịch vụ sẽ có thể bị ảnh hưởng. Thế nhưng nếu nhìn xa hơn một chút khi chúng ta có được niềm tin của khách hàng bằng những cơ chế đảm bảo rằng khách hàng có nhu cầu và đăng ký sử dụng dịch vụ thì khách hàng sẽ tin tưởng để sử dụng thêm những dịch vụ mới mà nhà mạng đưa ra.

Như vậy, có thể trước mắt số lượng khách hàng đăng ký dịch vụ sẽ giảm nhưng về lâu dài thì số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ sẽ tăng, nhất là với những dịch vụ thực sự hữu ích với người dùng.

- Như vậy, liệu chúng ta có thể kỳ vọng một thị trường VAS “sạch” và có nhiều nội dung tốt cho khách hàng?

Tôi cho rằng đó sẽ không phải kỳ vọng mà chắc chắn thị trường VAS sẽ “sạch”, vấn đề là ai “sạch” trước, người đấy sẽ có lợi thế.

Tạo sân chơi minh bạch

- Để thu hút được khách hàng đăng ký sử dụng dịch vụ giá trị gia tăng thì phải có những dịch vụ thực sự hữu ích cho họ, đây là bài toán khó cho tất cả các nhà mạng. Vậy VinaPhone sẽ giải bài toán này như thế nào?

Việc đưa ra cơ chế xác thực 2 lớp này sẽ tạo ra áp lực cho nhà mạng chúng tôi làm sao phải có được những nội dung hấp dẫn khách hàng chứ không phải những dịch vụ nội dung khá dễ dãi như trước đây.

Điều này cũng sẽ thay đổi mối quan hệ giữa nhà mạng và nhà cung cấp dịch vụ nội dung bởi các nhà dịch vụ nội dung nghiêm túc sẽ yên tâm đầu tư tạo ra những dịch vụ nội dung có hàm lượng công nghệ cao, tính sáng tạo lớn để hấp dẫn người dùng.

Bên cạnh đó, các nhà cung cấp dịch vụ nội dung đơn giản, thiếu nghiêm túc sẽ bị loại ra khỏi cuộc chơi. Điều này sẽ tạo ra sân chơi minh bạch cho cả nhà mạng và nhà cung cấp dịch vụ nội dung.

Sắp tới chúng tôi sẽ tổ chức một hội nghị cho các nhà phát triển nội dung dự kiến tháng 3 tới để giải chính bài toán đấy. Mục tiêu của chúng tôi là làm thế nào để khách hàng vui vẻ trả tiền cho dịch vụ gia tăng, thì dịch vụ đấy phải “đáng đồng tiền bát gạo” mà khách hàng bỏ ra.

VinaPhone cũng sẽ giải bài toán này theo hướng mở rộng hợp tác với các nhà phát triển nội dung ngoại. Hiện tại VinaPhone cũng đang hợp tác với đối tác nội dung toàn cầu ở Hồng Kông và đang đàm phán với một đối tác ở Hollywood về nội dung video.

VinaPhone cũng hướng các nhà phát triển nội dung trong nước hợp tác với những đối tác như vậy để có nhiều nội dung tốt cho khách hàng. Giả sử VinaPhone có một bộ phim mới của Hollywood hay thì khách hàng sẵn sàng vui vẻ trả tiền để được xem nội dung đó.

Bản thân VinaPhone là một doanh nghiệp thì vẫn phải đặt vấn đề doanh thu và lợi nhuận. VinaPhone là một đơn vị sử dụng vốn Nhà nước để kinh doanh, thế nên không thể không nói đến doanh thu.

Và khi từ bỏ luồng doanh thu cũ thì phải tạo ra luồng doanh thu mới, và như thế tạo ra sức ép với đội ngũ phát triển sản phẩm phải làm sao tạo ra những sản phẩm thu hút người dùng, đủ hấp dẫn để người dùng sẵn sàng trả tiền. Đấy là bài toán khó, nhưng khó là thách thức nhưng cũng là cơ hội để chứng tỏ người VinaPhone có khả năng đến đâu để trở về vị thế cũ.

- Nếu nhìn trong một thời gian dài VinaPhone thường không đóng vai trò dẫn đầu, nhưng bây giờ đang lại đang có những tiên phong thay đổi. Vì sao vậy?

Thực ra đó là một quá trình, không phải đến bây giờ VinaPhone mới khát vọng thay đổi, khát vọng có từ lúc thị trường viễn thông bị cạnh tranh khốc liệt với sự ra đời của một số nhà mạng.

Bây giờ mình nhìn thấy dịch vụ giá trị gia tăng là năng động nhất, mới nhất, và những người làm dịch vụ giá trị gia tăng sẽ luôn tiên phong đổi mới. Trong lĩnh vực viễn thông thì khi dịch vụ giá trị gia tăng phát triển đủ lớn để trùm lên các dịch vụ cũ thì sẽ thay đổi toàn bộ cấu trúc hệ thống.

Tư tưởng này của chúng tôi ấp ủ từ những năm 2008, 2009 và bây giờ trùm lên cả định hướng kinh doanh chung của VNPT VinaPhone. Điều này xuất phát từ nội tại VNPT và đến bây giờ mới đủ lớn để bên ngoài cảm nhận.

- Cảm ơn ông!

Anh Vũ

Nếu trước đây, học sinh lớp 1 học môn Đạo Đức với cuốn sách giáo khoa (SGK) duy nhất, thì ngày nay, các em được dạy qua Sách bài tập Đạo Đức và Vở bài tập Đạo Đức... Một số trường sử dụng thêm cuốn Thực hành Kỹ năng sống dành cho học sinh lớp 1.

Cô Nguyễn Thu Thủy, giáo viên lớp 1 Trường tiểu học Nguyễn Bá Ngọc (TP Hạ Long, Quảng Ninh) cho biết hiện chỉ có SGK Đạo Đức dành cho giáo viên. Cô nhận xét: "Sách xưa có màu sắc bắt mắt, hình vẽ chân thực. Mỗi trang là một bài học với tranh vẽ rõ ràng". Đánh giá về sách hiện nay, độc giả Lương Trang (32 tuổi), phụ huynh có con học lớp 1 tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội nói các nét vẽ không được chăm chút, tranh sử dụng ít màu gây nhàm chán.

Cùng dạy "Cảm ơn và xin lỗi", sách Đạo Đức của thế hệ 8X, đầu 9X sử dụng hình tượng Thỏ con, bác Gấu, Sóc nâu, cùng bài học đơn giản, dễ hiểu như: Tới nhà bác Gấu, Thỏ con vô ý làm đổ bình mật ong. Thỏ con vội xin lỗi bác Gấu. Bác Gấu hết giận, còn cho Thỏ con ăn mật ong. Còn SGK mới yêu cầu học sinh nhìn tranh, và trả lời câu hỏi: Các bạn trong tranh đang làm gì, vì sao các bạn làm như vậy, có thể học tập được các bạn điều gì...

Đều sử dụng truyện ngụ ngôn “Thỏ và Rùa”, nhưng 2 cuốn sách có những điểm khác biệt rõ ràng. Trong khi các nhân vật ở sách Đạo Đức lớp 1 cũ gần gũi, sinh động với bộ đồng phục học sinh (quần soóc kaki, áo phông, cặp sách), thì ở sách mới, Thỏ và Rùa trông khá xa lạ, không chân thực.

Bài "Vâng lời thầy cô giáo" trong sách xuất bản năm 1993 có bối cảnh lớp học thân quen của những năm 80, 90. Còn bài "Lễ phép, vâng lời thầy cô giáo" ra đời năm 2015 có nét vẽ mang hơi hướng NHật Bản, Hàn Quốc.

Ở bức tranh của cuốn sách mới này, các em học sinh tiểu học nhưng không hề có khăn quàng đỏ.

Facebook mang tên Linh Phạm đưa ý kiến: Bài học "Giữ trật tự khi nghe giảng", ở sách xuất bản năm 1993, bài học được vẽ sinh động, nét vẽ rõ ràng, bối cảnh lớp học phù hợp những năm 80, 90. Còn sách cải cách nét vẽ không bằng.

Nhìn qua hai bức vẽ khá giống nhau, nhưng hình ảnh sách cũ mang lại sự hứng thú cho học sinh hơn hẳn, bạn đọc Nguyễn Hà nhận xét.

Cuốn sách cũ với cách tiếp nhận và giải quyết vấn đề khá "chân phương", học sinh có thể nhớ và hiểu vấn đề bằng hình ảnh giản dị, lời thơ ngắn gọn, dễ thuộc. Còn SGK hiện nay thiên về nêu vấn đề, yêu cầu các em tự tư duy, suy nghĩ qua các bài tập, câu hỏi, trò chơi. Trẻ cần nhờ cô giáo hoặc cha mẹ giúp đỡ.

Lê Hải Đoàn, tác giả của bộ ảnh "Đạo Đức 1" tâm sự, cậu mê mẩn cuốn sách cũ vì quá đẹp, nét vẽ giản dị, bối cảnh gần gũi, nội dung cô đọng, viết dưới dạng thơ 4 chữ nên rất dễ thuộc. Hải Đoàn thừa nhận cuốn sách nào cũng hướng đến những điều tốt đẹp, không thể nói là sách bây giờ không hay, nhưng cách người biên soạn ngày xưa rất dễ hiểu. Chàng trai nhận định: "Lớp 1 thì không cần nghĩ nhiều, chỉ cần một vài bức tranh là đủ để các em tiếp thu kiến thức cơ bản".

Chị Tú Quyên (Minh Khai, Hà Nội) sinh năm 1982, con chị đang học lớp 1 tại quận Hai Bà Trưng. Thế hệ chị Quyên vẫn học những cuốn sách khổ 15x20cm, giấy vàng, bìa mỏng. Con trai chị đang học sách theo chương trình cải cách của Bộ GD&ĐT. Chị kể: "Thời của mình, thiếu thốn đủ kiểu, truyện tranh luôn được xếp vào loại xa xỉ phẩm". Nữ phụ huynh chia sẻ, Đạo Đức, Tiếng Việt, Tập Đọc là những cuốn sách gối đầu giường của thế hệ 8x và 9x cũ.

Nhưng chị Quyên cũng thẳng thắn: "Xã hội bây giờ rắc rối và nhiều vấn đề hơn ngày xưa, nên môn Đạo Đức cũng yêu cầu nhiều hơn, không chỉ có mấy bài như cuốn sách ngày xưa". Bên cạnh đó, chị cũng nêu ý kiến thế hệ trước chủ yếu đọc thuộc lòng, học vẹt, còn bây giờ, trẻ em cần phát triển tư duy, tự suy luận, nên cấu trúc bài học thế này là phù hợp.

Kai

Theo đánh giá sơ bộ ban đầu của Cục An toàn thông tin và Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT), đối tượng tấn công để lại thông điệp cảnh báo và cuộc tấn công chỉ ảnh hưởng đến trang web cung cấp thông tin đơn thuần của Cảng hàng không. Các hệ thống thông tin quan trọng liên quan tới hoạt động bay và vận hành của các Cảng hàng không vẫn vận hành bình thường, chưa phát hiện dấu hiệu bị ảnh hưởng. Cơ quan chức năng đang tiếp tục tiến hành thu thập, phân tích, xác minh chi tiết hơn.

Các cuộc tấn công mạng trong những ngày qua là không mới. Mặc dù Bộ TT&TT đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, cảnh báo nhưng các cuộc tấn công mạng như vậy vẫn rất dễ xảy ra do các trang web chưa được quan tâm đúng mức về an toàn thông tin.

Cục An toàn thông tin và VNCERT cho biết, qua phân tích, đánh giá, những nguyên nhân quan trọng gây mất an toàn thông tin là do không định kỳ, thường xuyên cập nhật phần mềm, dẫn đến bị đối tượng khai thác lỗ hổng đã biết để tấn công. Thứ hai, sử dụng chung hạ tầng giữa các trang web, nhưng lại thiếu quan tâm tới chính sách an toàn thông tin phù hợp, dẫn đến có nguy cơ cao về việc bị khai thác tấn công từ các trang web của các tổ chức, cá nhân khác đang sử dụng chung hạ tầng. Thứ ba, thiếu đội ngũ chuyên gia sẵn sàng ứng cứu và xử lý các sự cố về an toàn thông tin. Thứ tư, thiếu đầu mối liên lạc để kịp thời chia sẻ thông tin. Đây là thực trạng chung của nhiều trang web Việt Nam hiện nay.