Ông nói, nếu như trước đây các cụ làm nghề hoàn toàn thủ công thì bây giờ các quy trình đã bán công nghệ. Một số khâu như đập diệp (tán mỏng, kéo dài cây vàng thành sợi to bằng đầu đũa), trước kia làm bằng tay, mỗi ngày gia đình ông chỉ làm được 1 cây vàng. ‘Nhưng bây giờ đã có máy, mỗi ngày đập diệp 10 cây cũng được’.

Hay khâu làm mực cũng được cải tiến bằng cách lướt cả tờ to, giúp giảm ngày công lao động. Để làm ra được sản phẩm là lá vàng mỏng dính, nhỏ bằng nửa bao diêm, người thợ phải làm tất cả 20 công đoạn. Trong đó, khâu đánh quỳ là công đoạn khó và vất vả nhất.

Trung bình, trong khoảng 1 giờ, người thợ phải đập liên tục 1.400 nhát búa để lá vàng được tán mỏng. Nếu đập không đủ số lượng hoặc dừng lại quá lâu, độ nóng trên lá vàng sẽ không đủ và không tán mỏng ra được. 

Không những thế, thợ đánh quỳ cũng phải là những người thạo nghề. Chỉ cần sơ sẩy một chút thôi là búa đập vào tay. Những thợ mới vào nghề, bị búa đập dập tay là chuyện không hiếm.

Thợ đánh quỳ ở cơ sở của nghệ nhân Lê Bá Chung. Ảnh: N. Thảo

Thành phẩm lá quỳ được coi là đạt chất lượng phải có độ mỏng đều, mịn, gỡ ra không bị rách. Khi lá quỳ được dát vào tượng, lau đi phải bóng đều, đẹp mắt.

Hiện tại, 2 con trai ông cũng theo nghề của tổ tiên để lại. Cơ sở của gia đình ông hiện tạo công ăn việc làm cho khoảng 30 thợ ở tất cả các khâu: làm mâm, đánh quỳ, sơn thếp…

Công việc nhẹ nhàng, chỉ cần ngồi một chỗ như làm mâm (tách các lá quỳ) thường dành cho phụ nữ với mức thu nhập 4-5 triệu/ tháng. Thợ đánh quỳ có mức thu nhập cao hơn - 8-9 triệu/tháng.

Công việc bóc tách các lá vàng được gọi là 'làm mâm'. Ảnh: N. Thảo

Công việc này hầu như chỉ dành cho phụ nữ vì đòi hỏi sự tỉ mẩn và không cần dùng nhiều sức. Ảnh: N. Thảo

Ngoài việc làm quỳ để giao cho khách, từ năm 2014, ông Chung bắt đầu khôi phục lại nghề sơn thếp vàng bạc mà trước kia cha ông đã từng làm nhưng sau đó bị mai một.

Từ thời điểm đó, gia đình ông nhận các sản phẩm như tượng, bàn thờ, chai lọ, bàn ghế… về sơn thếp. Ông cũng có các đội thợ thường xuyên đi khắp các tỉnh trên cả nước để sơn thếp cho các đình, đền, chùa, nhà riêng…

Chỉ vào bộ bàn ghế đã được dát màu vàng óng đặt giữa sân, ông Chung kể, bộ bàn ghế này do một vị khách quen đặt ông. Đội thợ của ông gồm 5-6 người đã làm cả tháng nay, chuẩn bị giao cho khách.

‘Bộ bàn ghế này riêng trị giá của nó đã là 1,1 tỷ đồng. Chi phí dát vàng là 380 triệu, mất khoảng 8 cây vàng để làm’.

Ông cũng cho biết, chủ yếu là mất nhiều thời gian lót sơn, còn công đoạn dát vàng chỉ mất khoảng 3 ngày. 'Sản phẩm hoàn thiện, nếu bảo quản tốt thì trăm năm vẫn đẹp', ông khẳng định.

Kể về con trai út đang làm công trình tận trong Huế, ông bảo đội thợ nhà ông cũng đi khắp trong nam ngoài bắc để sơn thếp cho khách. Một trong những công trình có giá trị nhất mà cơ sở của ông từng làm là một ngôi chùa ở Đà Nẵng. ‘Họ sơn từ trong ra ngoài mất khoảng 1,8 cân vàng - tương đương gần 50 cây’, ông nói.

Những lá quỳ nhỏ này còn được đánh thêm một lần nữa mới ra được thành phẩm cuối cùng. Ảnh: N. Thảo

Trò chuyện với chị Nguyễn Ngọc Quỳnh - con dâu ông Chung, chị cho biết, từ khi về làm dâu, chị mới biết đến nghề này. Trước kia, khi còn ở nhà với bố mẹ, gia đình chị làm nghề da - cũng là một nghề truyền thống ở xã Kiêu Kỵ.

‘Làm da thì nhanh giàu hơn nhưng mạo hiểm, nhiều biến động. Chỉ cần 1 mẫu túi không đúng mốt là coi như mất. Còn nghề làm quỳ thì ổn định hơn.

Ưu điểm của nghề da là có thể dễ dàng đi tìm đầu ra, nhưng làm nghề quỳ thì không thể mang hàng đi chào bán ở đâu được. Hầu hết khách hàng đều tự tìm về làng, xem xét, nghiên cứu rồi mới đặt hàng’.

Chị Quỳnh kể, mấy năm nay rộ lên phong trào dát vàng tượng cá nhân. ‘Có những người tự đúc tượng mình với kích cỡ nhỏ rồi thuê chúng tôi dát vàng. Mới đây, cũng có một thầy giáo về hưu đặt làm một bức tượng như thế, để khi nào chết đi thì đặt trên bàn thờ’.

‘Hoặc có dịp cận Tết, người ta sẽ đặt dát vàng con giáp của năm ấy. Năm ngoái có sản phẩm lợn vàng, còn năm nay là chuột vàng’ - chị Quỳnh kể.

Những bức tượng dát vàng được trưng bày ở phòng khách gia đình nghệ nhân Lê Bá Chung. Ảnh: N. Thảo

Nghệ nhân Lê Bá Chung cũng chia sẻ, trước đây khi còn ở thời kỳ hoàng kim, cả xã Kiêu Kỵ có hàng trăm hộ làm nghề, nhưng đến nay chỉ còn khoảng 20 hộ. Nguyên nhân là do hàng Trung Quốc được nhập vào ồ ạt, giá thành rẻ hơn nên các sản phẩm của làng bị cạnh tranh, dẫn đến mai một dần. ‘Bây giờ số lượng sản phẩm bán được chỉ bằng 1/3 so với ngày xưa’ - ông nói.

Tuy nhiên, có một số ít như gia đình ông vẫn còn một lượng khách ổn định. Ông tiết lộ, bí quyết duy nhất để giữ nghề, giữ được uy tín với khách là ‘nói thật, làm thật’.

‘Tôi thường nói với khách là tôi làm thật đã đủ ăn rồi, tại sao tôi lại phải làm trò gian dối. Việc ấy không chỉ làm chúng tôi mất uy tín, mà những sản phẩm chúng tôi làm ra còn liên quan đến chuyện tâm linh nữa’.

‘Những sản phẩm hỏng, lỗi, khách chưa vừa lòng, chúng tôi cũng sẵn sàng bỏ ra một vài lá vàng dát lại để khách cảm thấy thoải mái’.

Chính nhờ quan điểm làm việc ấy mà cơ sở của gia đình ông vẫn tồn tại được đến ngày nay, trong khi rất nhiều cơ sở khác đã phải bỏ nghề.

Để bảo tồn nghề truyền thống của cha ông, ông Chung cũng cùng với các thợ làm quỳ trong Hiệp hội Dát vàng bạc quỳ mở hàng chục lớp dạy nghề tại các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Ba Vì (Hà Nội) cho hơn 1.000 lao động nông thôn và nhiều phạm nhân đang trong thời gian cải tạo, giam giữ.

Năm 2004, ông Lê Bá Chung được UBND TP. Hà Nội trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Hà Nội. Năm 2016, ông được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Gần nhất, ông được tặng thưởng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2017.

Gia đình nặng lòng với nghề đan quạt ở Tây Ninh

 Chiếc quạt có hình trái tim. Màu lá trắng tươi và khi khe phẩy, mùi thơm của lá quyện trong gió...  

Sát thời điểm Tết Nguyên đán, về tới thôn Kiêu Kỵ, xã Kiêu Kỵ, huyện Gia Lâm, Hà Nội đã nghe tiếng búa đập trên đe đá vang lên từ đầu thôn. Nghệ nhân Lê Bá Chung - ông chủ cơ sở quỳ vàng, quỳ bạc có tiếng nhất làng nghề Kiêu Kỵ cho biết, giáp Tết là thời điểm tất bật nhất của những người làm nghề này.

Gia đình ông Chung là một trong những gia đình làm nghề quỳ vàng, quỳ bạc lâu đời nhất của xã. Ông nói, bây giờ không tính theo năm nữa, mà tính theo đời. ‘Nếu tính cả thế hệ con tôi thì gia đình làm nghề đã được 4 đời’.

Nghệ nhân Lê Bá Chung - chủ một cơ sở làm quỳ vàng bạc. Ảnh: N. Thảo

Ông nói, nếu như trước đây các cụ làm nghề hoàn toàn thủ công thì bây giờ các quy trình đã bán công nghệ. Một số khâu như đập diệp (tán mỏng, kéo dài cây vàng thành sợi to bằng đầu đũa), trước kia làm bằng tay, mỗi ngày gia đình ông chỉ làm được 1 cây vàng. ‘Nhưng bây giờ đã có máy, mỗi ngày đập diệp 10 cây cũng được’.

Hay khâu làm mực cũng được cải tiến bằng cách lướt cả tờ to, giúp giảm ngày công lao động. Để làm ra được sản phẩm là lá vàng mỏng dính, nhỏ bằng nửa bao diêm, người thợ phải làm tất cả 20 công đoạn. Trong đó, khâu đánh quỳ là công đoạn khó và vất vả nhất.

Trung bình, trong khoảng 1 giờ, người thợ phải đập liên tục 1.400 nhát búa để lá vàng được tán mỏng. Nếu đập không đủ số lượng hoặc dừng lại quá lâu, độ nóng trên lá vàng sẽ không đủ và không tán mỏng ra được. 

Không những thế, thợ đánh quỳ cũng phải là những người thạo nghề. Chỉ cần sơ sẩy một chút thôi là búa đập vào tay. Những thợ mới vào nghề, bị búa đập dập tay là chuyện không hiếm.

Thợ đánh quỳ ở cơ sở của nghệ nhân Lê Bá Chung. Ảnh: N. Thảo

Thành phẩm lá quỳ được coi là đạt chất lượng phải có độ mỏng đều, mịn, gỡ ra không bị rách. Khi lá quỳ được dát vào tượng, lau đi phải bóng đều, đẹp mắt.

Hiện tại, 2 con trai ông cũng theo nghề của tổ tiên để lại. Cơ sở của gia đình ông hiện tạo công ăn việc làm cho khoảng 30 thợ ở tất cả các khâu: làm mâm, đánh quỳ, sơn thếp…

Công việc nhẹ nhàng, chỉ cần ngồi một chỗ như làm mâm (tách các lá quỳ) thường dành cho phụ nữ với mức thu nhập 4-5 triệu/ tháng. Thợ đánh quỳ có mức thu nhập cao hơn - 8-9 triệu/tháng.

Công việc bóc tách các lá vàng được gọi là 'làm mâm'. Ảnh: N. Thảo

Công việc này hầu như chỉ dành cho phụ nữ vì đòi hỏi sự tỉ mẩn và không cần dùng nhiều sức. Ảnh: N. Thảo

Ngoài việc làm quỳ để giao cho khách, từ năm 2014, ông Chung bắt đầu khôi phục lại nghề sơn thếp vàng bạc mà trước kia cha ông đã từng làm nhưng sau đó bị mai một.

Từ thời điểm đó, gia đình ông nhận các sản phẩm như tượng, bàn thờ, chai lọ, bàn ghế… về sơn thếp. Ông cũng có các đội thợ thường xuyên đi khắp các tỉnh trên cả nước để sơn thếp cho các đình, đền, chùa, nhà riêng…

Chỉ vào bộ bàn ghế đã được dát màu vàng óng đặt giữa sân, ông Chung kể, bộ bàn ghế này do một vị khách quen đặt ông. Đội thợ của ông gồm 5-6 người đã làm cả tháng nay, chuẩn bị giao cho khách.

‘Bộ bàn ghế này riêng trị giá của nó đã là 1,1 tỷ đồng. Chi phí dát vàng là 380 triệu, mất khoảng 8 cây vàng để làm’.

Ông cũng cho biết, chủ yếu là mất nhiều thời gian lót sơn, còn công đoạn dát vàng chỉ mất khoảng 3 ngày. 'Sản phẩm hoàn thiện, nếu bảo quản tốt thì trăm năm vẫn đẹp', ông khẳng định.

Kể về con trai út đang làm công trình tận trong Huế, ông bảo đội thợ nhà ông cũng đi khắp trong nam ngoài bắc để sơn thếp cho khách. Một trong những công trình có giá trị nhất mà cơ sở của ông từng làm là một ngôi chùa ở Đà Nẵng. ‘Họ sơn từ trong ra ngoài mất khoảng 1,8 cân vàng - tương đương gần 50 cây’, ông nói.

Những lá quỳ nhỏ này còn được đánh thêm một lần nữa mới ra được thành phẩm cuối cùng. Ảnh: N. Thảo

Trò chuyện với chị Nguyễn Ngọc Quỳnh - con dâu ông Chung, chị cho biết, từ khi về làm dâu, chị mới biết đến nghề này. Trước kia, khi còn ở nhà với bố mẹ, gia đình chị làm nghề da - cũng là một nghề truyền thống ở xã Kiêu Kỵ.

‘Làm da thì nhanh giàu hơn nhưng mạo hiểm, nhiều biến động. Chỉ cần 1 mẫu túi không đúng mốt là coi như mất. Còn nghề làm quỳ thì ổn định hơn.

Ưu điểm của nghề da là có thể dễ dàng đi tìm đầu ra, nhưng làm nghề quỳ thì không thể mang hàng đi chào bán ở đâu được. Hầu hết khách hàng đều tự tìm về làng, xem xét, nghiên cứu rồi mới đặt hàng’.

Chị Quỳnh kể, mấy năm nay rộ lên phong trào dát vàng tượng cá nhân. ‘Có những người tự đúc tượng mình với kích cỡ nhỏ rồi thuê chúng tôi dát vàng. Mới đây, cũng có một thầy giáo về hưu đặt làm một bức tượng như thế, để khi nào chết đi thì đặt trên bàn thờ’.

‘Hoặc có dịp cận Tết, người ta sẽ đặt dát vàng con giáp của năm ấy. Năm ngoái có sản phẩm lợn vàng, còn năm nay là chuột vàng’ - chị Quỳnh kể.

Những bức tượng dát vàng được trưng bày ở phòng khách gia đình nghệ nhân Lê Bá Chung. Ảnh: N. Thảo

Nghệ nhân Lê Bá Chung cũng chia sẻ, trước đây khi còn ở thời kỳ hoàng kim, cả xã Kiêu Kỵ có hàng trăm hộ làm nghề, nhưng đến nay chỉ còn khoảng 20 hộ. Nguyên nhân là do hàng Trung Quốc được nhập vào ồ ạt, giá thành rẻ hơn nên các sản phẩm của làng bị cạnh tranh, dẫn đến mai một dần. ‘Bây giờ số lượng sản phẩm bán được chỉ bằng 1/3 so với ngày xưa’ - ông nói.

Tuy nhiên, có một số ít như gia đình ông vẫn còn một lượng khách ổn định. Ông tiết lộ, bí quyết duy nhất để giữ nghề, giữ được uy tín với khách là ‘nói thật, làm thật’.

‘Tôi thường nói với khách là tôi làm thật đã đủ ăn rồi, tại sao tôi lại phải làm trò gian dối. Việc ấy không chỉ làm chúng tôi mất uy tín, mà những sản phẩm chúng tôi làm ra còn liên quan đến chuyện tâm linh nữa’.

‘Những sản phẩm hỏng, lỗi, khách chưa vừa lòng, chúng tôi cũng sẵn sàng bỏ ra một vài lá vàng dát lại để khách cảm thấy thoải mái’.

Chính nhờ quan điểm làm việc ấy mà cơ sở của gia đình ông vẫn tồn tại được đến ngày nay, trong khi rất nhiều cơ sở khác đã phải bỏ nghề.

Để bảo tồn nghề truyền thống của cha ông, ông Chung cũng cùng với các thợ làm quỳ trong Hiệp hội Dát vàng bạc quỳ mở hàng chục lớp dạy nghề tại các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Ba Vì (Hà Nội) cho hơn 1.000 lao động nông thôn và nhiều phạm nhân đang trong thời gian cải tạo, giam giữ.

Năm 2004, ông Lê Bá Chung được UBND TP. Hà Nội trao tặng danh hiệu Nghệ nhân Hà Nội. Năm 2016, ông được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú. Gần nhất, ông được tặng thưởng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2017.

Gia đình nặng lòng với nghề đan quạt ở Tây Ninh

 Chiếc quạt có hình trái tim. Màu lá trắng tươi và khi khe phẩy, mùi thơm của lá quyện trong gió...  

Nam sinh cho biết, em không dành quá nhiều thời gian để ôn thi IELTS. Vốn có nền tảng tốt về ngữ pháp và từ vựng, đọc viết nhiều, Đức chỉ tập trung luyện một số kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu của bài thi.

Theo Đức, ở phần thi nói, giám khảo không đặt nặng kiến thức và sự hiểu biết của thí sinh mà sẽ đánh giá khả năng diễn đạt tự nhiên, lưu loát, không ngập ngừng.

Với bài viết, văn phong là yếu tố quan trọng nhất. Thí sinh càng thể hiện khả năng dùng từ, dùng câu phong phú, linh hoạt thì càng dễ ghi điểm. Ngoài ra, thí sinh nên xem các video phân tích tài chính, chứng khoán để có thể giải quyết tốt các đề bài có nội dung phân tích biểu đồ.

Một trong những yêu cầu Đức nhận được ở phần thi nói là kể về lần bạn học được thứ gì đó qua video trên mạng. Đức đã kể về nguồn gốc của các loại gia vị, hoa quả trên thế giới. Đây cũng là lĩnh vực mà Đức say mê từ nhỏ. 

Chị Vũ Thu Trang, mẹ của Đức chia sẻ, điểm nổi bật của con trai là rất chủ động trong việc học. Khi mới 3 tuổi rưỡi, Đức đã biết đọc cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh, từ đó em gần như tự quyết định đọc gì, xem gì.

Chàng trai sinh năm 2008, vừa tròn 16 tuổi, có sở thích đặc biệt với cỏ cây hoa lá nên phần lớn video em xem có chủ đề liên quan tới thực vật học, sinh học. Tất cả video đều bằng tiếng Anh.

Vì xem nhiều nên vốn từ tiếng Anh của Đức được trau dồi một cách tự nhiên. Đức chia sẻ, phải đến cuối tiểu học, em mới cảm nhận khả năng nghe nói của mình tốt hơn. Mãi cho tới lớp 9, Đức mới thực sự học tiếng Anh theo nghĩa ôn luyện, "cày đề". 

Vốn dĩ, tiếng Anh không phải lĩnh vực mà Đức muốn theo đuổi. 4 năm học lớp song bằng hệ THCS Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, Đức vẫn luôn dành tình yêu cho thực vật. 

Lớp 8, Đức quyết định thử sức với sinh học và tham gia vào đội tuyển sinh. Tuy nhiên, việc chưa từng đi học thêm môn sinh khiến em không theo được mạch ôn tập của các bạn đội tuyển. Do vậy, ước mơ thi chuyên Sinh của Đức phải gác lại.

Năm 2023, Đức thi vào lớp 10 chuyên Anh với điểm môn chuyên đứng đầu trường Ams.

Vào lớp 10, Đức lại nung nấu với sinh học. Cả mùa hè vừa rồi, Đức dành thời gian trọn vẹn để học sinh, bổ túc những kiến thức mà em thiếu hụt so với các bạn học chuyên.

Sang lớp 11, Đức thể hiện sự quyết tâm khi đăng ký thi học sinh giỏi môn sinh. Em được thầy cô cho phép học nhờ bên lớp chuyên sinh, vì lớp chuyên Anh không học môn tự chọn này.

Tuy nhiên, quy chế thi học sinh giỏi năm nay thay đổi, học sinh chỉ được chọn môn thi trong số các môn đã được học của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Vậy là Đức lại lỡ hẹn với sinh học, phải quay về với tiếng Anh.

Thời gian ôn tập ngắn ngủi, Đức vẫn vượt qua vòng chọn tuyển ở trường, sau đó là vòng chọn tuyển của thành phố và đang chuẩn bị cho kỳ thi quốc gia vào ngày 25/12 tới.

Ở tuổi 16, chàng trai 9.0 IELTS kiên định với mục tiêu theo đuổi ngành sinh học trong tương lai. Em đang ấp ủ một số dự án cá nhân về thực vật.

Cũng vì đam mê thực vật, Đức rất thích trồng cây, nấu ăn, nướng bánh và vẽ. Mọi chủ đề trong bếp núc và hội họa của Đức chỉ xoay quanh cỏ cây hoa lá. Em cũng có hứng thú với lịch sử và địa lý, lĩnh vực mà em cho rằng có sự liên quan mật thiết với thế giới tự nhiên.

Trần Minh Đức nhận kết quả thi IELTS hôm chủ nhật. Em đạt điểm 9.0 ở ba kỹ năng nghe (Listening), đọc (Reading), nói (Speaking). Riêng kỹ năng viết (Writing) đạt 8.0. Tổng điểm là 9.0. Đây là lần đầu tiên Đức thi chứng chỉ này.

Nam sinh cho biết, em không dành quá nhiều thời gian để ôn thi IELTS. Vốn có nền tảng tốt về ngữ pháp và từ vựng, đọc viết nhiều, Đức chỉ tập trung luyện một số kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu của bài thi.

Theo Đức, ở phần thi nói, giám khảo không đặt nặng kiến thức và sự hiểu biết của thí sinh mà sẽ đánh giá khả năng diễn đạt tự nhiên, lưu loát, không ngập ngừng.

Với bài viết, văn phong là yếu tố quan trọng nhất. Thí sinh càng thể hiện khả năng dùng từ, dùng câu phong phú, linh hoạt thì càng dễ ghi điểm. Ngoài ra, thí sinh nên xem các video phân tích tài chính, chứng khoán để có thể giải quyết tốt các đề bài có nội dung phân tích biểu đồ.

Một trong những yêu cầu Đức nhận được ở phần thi nói là kể về lần bạn học được thứ gì đó qua video trên mạng. Đức đã kể về nguồn gốc của các loại gia vị, hoa quả trên thế giới. Đây cũng là lĩnh vực mà Đức say mê từ nhỏ. 

Chị Vũ Thu Trang, mẹ của Đức chia sẻ, điểm nổi bật của con trai là rất chủ động trong việc học. Khi mới 3 tuổi rưỡi, Đức đã biết đọc cả tiếng Việt lẫn tiếng Anh, từ đó em gần như tự quyết định đọc gì, xem gì.

Chàng trai sinh năm 2008, vừa tròn 16 tuổi, có sở thích đặc biệt với cỏ cây hoa lá nên phần lớn video em xem có chủ đề liên quan tới thực vật học, sinh học. Tất cả video đều bằng tiếng Anh.

Vì xem nhiều nên vốn từ tiếng Anh của Đức được trau dồi một cách tự nhiên. Đức chia sẻ, phải đến cuối tiểu học, em mới cảm nhận khả năng nghe nói của mình tốt hơn. Mãi cho tới lớp 9, Đức mới thực sự học tiếng Anh theo nghĩa ôn luyện, "cày đề". 

Vốn dĩ, tiếng Anh không phải lĩnh vực mà Đức muốn theo đuổi. 4 năm học lớp song bằng hệ THCS Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam, Đức vẫn luôn dành tình yêu cho thực vật. 

Lớp 8, Đức quyết định thử sức với sinh học và tham gia vào đội tuyển sinh. Tuy nhiên, việc chưa từng đi học thêm môn sinh khiến em không theo được mạch ôn tập của các bạn đội tuyển. Do vậy, ước mơ thi chuyên Sinh của Đức phải gác lại.

Năm 2023, Đức thi vào lớp 10 chuyên Anh với điểm môn chuyên đứng đầu trường Ams.

Vào lớp 10, Đức lại nung nấu với sinh học. Cả mùa hè vừa rồi, Đức dành thời gian trọn vẹn để học sinh, bổ túc những kiến thức mà em thiếu hụt so với các bạn học chuyên.

Sang lớp 11, Đức thể hiện sự quyết tâm khi đăng ký thi học sinh giỏi môn sinh. Em được thầy cô cho phép học nhờ bên lớp chuyên sinh, vì lớp chuyên Anh không học môn tự chọn này.

Tuy nhiên, quy chế thi học sinh giỏi năm nay thay đổi, học sinh chỉ được chọn môn thi trong số các môn đã được học của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Vậy là Đức lại lỡ hẹn với sinh học, phải quay về với tiếng Anh.

Thời gian ôn tập ngắn ngủi, Đức vẫn vượt qua vòng chọn tuyển ở trường, sau đó là vòng chọn tuyển của thành phố và đang chuẩn bị cho kỳ thi quốc gia vào ngày 25/12 tới.

Ở tuổi 16, chàng trai 9.0 IELTS kiên định với mục tiêu theo đuổi ngành sinh học trong tương lai. Em đang ấp ủ một số dự án cá nhân về thực vật.

Cũng vì đam mê thực vật, Đức rất thích trồng cây, nấu ăn, nướng bánh và vẽ. Mọi chủ đề trong bếp núc và hội họa của Đức chỉ xoay quanh cỏ cây hoa lá. Em cũng có hứng thú với lịch sử và địa lý, lĩnh vực mà em cho rằng có sự liên quan mật thiết với thế giới tự nhiên.

"Điều chúng ta cần bây giờ không phải là cải thiện học thuyết hạt nhân mà là nâng cấp Oreshnik. Bởi vì, nếu nhìn vào thực tế, với một số lượng đủ lớn các hệ thống hiện đại này, chúng ta sẽ gần như không cần sử dụng vũ khí hạt nhân", Tổng thống Putin tuyên bố tại cuộc họp của Hội đồng Phát triển Xã hội Dân sự và Nhân quyền Nga hôm 10/12.

Tổng thống Putin cho biết, Nga không thắt chặt mà đang nâng cấp học thuyết hạt nhân, liên quan đến những cập nhật gần đây về học thuyết hạt nhân của nước này. Ông giải thích rằng Nga cần cải thiện hệ thống tên lửa mới hơn là học thuyết hạt nhân.

Nhà lãnh đạo Nga đã cảnh báo việc sử dụng tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp sẽ "thay đổi đáng kể bản chất" của cuộc xung đột ở Ukraine. Ông cũng nhấn mạnh các hệ thống vũ khí tinh vi như vậy không thể được vận hành nếu không có sự tham gia trực tiếp của lực lượng NATO.

Vào tháng 11, Nga đã chính thức sửa đổi học thuyết hạt nhân, hạ thấp ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân. Theo tài liệu này, Moscow có quyền triển khai kho vũ khí hạt nhân để đáp trả một cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí thông thường nếu cuộc tấn công đó gây ra "mối đe dọa nghiêm trọng đến chủ quyền và/hoặc toàn vẹn lãnh thổ của Nga".

Học thuyết hạt nhân được cập nhật nêu rõ rằng, một cuộc tấn công của một quốc gia bên ngoài không có vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng được một cường quốc hạt nhân hậu thuẫn, vào Nga cũng bị coi là một cuộc tấn công chung vào Nga.

Vào tháng 11, Nga đã phóng tên lửa Oreshnik vào thành phố Dnipro của Ukraine để đáp trả các vụ tấn công của Kiev bằng vũ khí tầm xa của phương Tây vào Nga. Oreshnik được cho là có tầm bắn 3.000-5000km.

Tổng thống Putin ngay sau đó cho biết đây là tên lửa siêu vượt âm tầm trung thế hệ mới được thử nghiệm trong điều kiện tác chiến. Tên lửa này có tốc độ gấp 10 lần âm thanh, khiến nó gần như không thể đánh chặn.

Ông nói thêm, Oreshnik có khả năng mang nhiều đầu đạn, bao gồm cả đầu đạn thông thường và đầu đạn hạt nhân.

Tên lửa có thể nhắm mục tiêu vào những công trình được bảo vệ tốt, nằm sâu trong lòng đất, giúp nó trở nên hiệu quả trước các mục tiêu kiên cố như boong-ke.

Mặc dù không phải là vũ khí hủy diệt hàng loạt nhưng Oreshnik vẫn có khả năng gây ra sự hủy diệt lớn mà không cần sử dụng năng lượng hạt nhân.

Việc Nga sử dụng hệ thống tên lửa thử nghiệm này chống lại Ukraine gần như chắc chắn nhằm đưa ra thông điệp chiến lược sau khi Ukraine sử dụng tên lửa của phương Tây để tấn công lãnh thổ Nga.

Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện) Valentina Matviyenko nhấn mạnh, phương Tây chắc chắn đã nhận được thông điệp từ vụ phóng Oreshnik cùng các tuyên bố của Tổng thống Putin.

"Điều chúng ta cần bây giờ không phải là cải thiện học thuyết hạt nhân mà là nâng cấp Oreshnik. Bởi vì, nếu nhìn vào thực tế, với một số lượng đủ lớn các hệ thống hiện đại này, chúng ta sẽ gần như không cần sử dụng vũ khí hạt nhân", Tổng thống Putin tuyên bố tại cuộc họp của Hội đồng Phát triển Xã hội Dân sự và Nhân quyền Nga hôm 10/12.

Tổng thống Putin cho biết, Nga không thắt chặt mà đang nâng cấp học thuyết hạt nhân, liên quan đến những cập nhật gần đây về học thuyết hạt nhân của nước này. Ông giải thích rằng Nga cần cải thiện hệ thống tên lửa mới hơn là học thuyết hạt nhân.

Nhà lãnh đạo Nga đã cảnh báo việc sử dụng tên lửa tầm xa do phương Tây cung cấp sẽ "thay đổi đáng kể bản chất" của cuộc xung đột ở Ukraine. Ông cũng nhấn mạnh các hệ thống vũ khí tinh vi như vậy không thể được vận hành nếu không có sự tham gia trực tiếp của lực lượng NATO.

Vào tháng 11, Nga đã chính thức sửa đổi học thuyết hạt nhân, hạ thấp ngưỡng sử dụng vũ khí hạt nhân. Theo tài liệu này, Moscow có quyền triển khai kho vũ khí hạt nhân để đáp trả một cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân hoặc vũ khí thông thường nếu cuộc tấn công đó gây ra "mối đe dọa nghiêm trọng đến chủ quyền và/hoặc toàn vẹn lãnh thổ của Nga".

Học thuyết hạt nhân được cập nhật nêu rõ rằng, một cuộc tấn công của một quốc gia bên ngoài không có vũ khí hủy diệt hàng loạt, nhưng được một cường quốc hạt nhân hậu thuẫn, vào Nga cũng bị coi là một cuộc tấn công chung vào Nga.

Vào tháng 11, Nga đã phóng tên lửa Oreshnik vào thành phố Dnipro của Ukraine để đáp trả các vụ tấn công của Kiev bằng vũ khí tầm xa của phương Tây vào Nga. Oreshnik được cho là có tầm bắn 3.000-5000km.

Tổng thống Putin ngay sau đó cho biết đây là tên lửa siêu vượt âm tầm trung thế hệ mới được thử nghiệm trong điều kiện tác chiến. Tên lửa này có tốc độ gấp 10 lần âm thanh, khiến nó gần như không thể đánh chặn.

Ông nói thêm, Oreshnik có khả năng mang nhiều đầu đạn, bao gồm cả đầu đạn thông thường và đầu đạn hạt nhân.

Tên lửa có thể nhắm mục tiêu vào những công trình được bảo vệ tốt, nằm sâu trong lòng đất, giúp nó trở nên hiệu quả trước các mục tiêu kiên cố như boong-ke.

Mặc dù không phải là vũ khí hủy diệt hàng loạt nhưng Oreshnik vẫn có khả năng gây ra sự hủy diệt lớn mà không cần sử dụng năng lượng hạt nhân.

Việc Nga sử dụng hệ thống tên lửa thử nghiệm này chống lại Ukraine gần như chắc chắn nhằm đưa ra thông điệp chiến lược sau khi Ukraine sử dụng tên lửa của phương Tây để tấn công lãnh thổ Nga.

Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga (Thượng viện) Valentina Matviyenko nhấn mạnh, phương Tây chắc chắn đã nhận được thông điệp từ vụ phóng Oreshnik cùng các tuyên bố của Tổng thống Putin.